بازروایت از طریق ترجمه: مورد پژوهی کتاب اسلام در ایران

مطابق با نظریه روایت بیکر، ابزارهای پیرامتنی مثل مقدمه، پانویس ها و یادداشت ‏های مترجم، نقش مهمی در تغییر دادن روایت های متن مبدا ایفا می کنند. بر این اساس، مقاله حاضر با استفاده از نظریه «روایت» و مفهوم «قاب بندی از طریق ابزارهای پیرامتنی»، بر ترجمه فارسی کتاب اسلام در ایران متمرکز می شود و مطالب پیرامتنی موجود در بخشی از آن را بررسی می کند تا مشخص شود ترجمه چگونه با استفاده از این ابزار رویدادهای شرح داده شده در متن اصلی را برای خواننده فارسی زبان بازروایت کرده است. برای این منظور، در بخش مورد نظر، متن نویسنده و پیرامتن های ترجمه به صورت مقایسه ای تحلیل شد تا روایت های متفاوت هر یک از آنها از موضوع های مناقشه آمیز و نحوه بازروایت این موضوع ها در ترجمه معلوم شود. در اینجا الگوهای جدید پیرنگ سازی علی و درنهایت روایت های جدید ساخته شده در ترجمه مشخص شد. نتایج نشان داد که مطالب پیرامتنی ترجمه در مواجهه با دیدگاه های نویسنده به چهار شکل عمل کرده بودند: 1) زیر سوال بردن دیدگاه نویسنده و به چالش کشیدن آن، 2) پذیرفتن حرف نویسنده اما ارایه توجیهی متفاوت برای آن، 3) تصحیح اشتباه نویسنده، 4) ارایه توضیحات بیشتر. بر این اساس، توضیحات افزوده شده به ترجمه، روایت متن مبدا از برخی رویدادها و شخصیت های تاریخی را مردود می داند و به نظر می‏ رسد که این رویدادها و شخصیت ها در نسخه فارسی از زاویه اسلام شیعی بازروایت شده و با روایت عمومی و پذیرفته شده تشیع تطبیق یافته ‏اند.