مطالعه تطبیقی «حق مولف» و «حق نشر» در نظام های حقوقی رومی-ژرمنی و کامن لا با نگاهی بر حقوق ایران

«حقوق پدیدآورنده اثر» از امتیازاتی است که مقررات کپی رایت به پدیدآورنده اختصاص می دهد تا از ارتباط پدیدآورندگان با آثارشان حفاظت شود و نیز این امکان را به آنان می دهد که بتوانند از نتیجه عملکرد خود به صورت مادی (اقتصادی) و معنوی (اخلاقی) بهره مند گردند. هدف اصلی این حقوق، صیانت از شخصیت، وقت، تلاش و خلاقیت پدیدآورنده است. وضعیت حقوق پدیدآورنده در دو نظام حقوقی «رومی ژرمنی» و «کامن لا» متفاوت بوده و به ترتیب تحت عناوین «حق مولف» و «حق نشر» شناسایی شده است. یکی از مشکلات رایج در اغلب جوامع علمی، اشتباه گرفتن و یکسان فرض کردن دو عنوان مذکور است. این پژوهش ضمن تبیین سیستم های حقوقی حق مولف و حق نشر، با بررسی نظریات و مقررات کشورهای تابع نظام های حقوقی رومی ژرمنی و کامن لا مشخص می کند که گرچه سیستم های مذکور در موضوعاتی دارای شباهت هایی اند، در موضوعاتی دیگر نسبت به یکدیگر متفاوت اند. رویکرد فکری حاکم بر سیستم حق مولف بر تقویت «مالکیت خصوصی» تاکید داشته، درحالی که سیستم حق نشر بر «مالکیت و منفعت عمومی» متمرکز شده است. هر دو سیستم در راستای حمایت از پدیدآورندگان و ناشران ایجاد شده اند؛ گرچه سیستم حق نشر در جلب رضایت مخاطبان خود ناموفق و دارای ضعف های مشهودی است، سیستم حق مولف کارآمدتر بوده و ابعاد مختلفی از حقوق کاربرانش را پوشش داده است و درنتیجه، کشورهای دارای سیستم حق نشر به قواعد سیستم حق مولف گرایش یافته اند.