میر کرمانی و شیوه غزل سرایی او

میر کرمانی از شاعران همعصر خواجوی کرمانی است که مجموعه کامل اشعار او از روی نسخه ای دستنویس متعلق به سعید نفیسی منتشر شده است. با اینکه اشعار او نغز و پرمعنی اند، اما به دلایلی گمنام مانده است. در این مقاله، که از نوع کتابخانه ای است و با روش توصیفی-تحلیلی نوشته شده است، این شاعر کرمانی معرفی شده و غزل های او از دیدگاه آوایی، زبانی، فکری و ادبی بررسی شده است. بررسی جنبه های گوناگون غزل میر نشان داد که غزل های بدون ردیف او نسبت به شاعران هم دوره اش بیشتر است، اما ردیف های اسمی در غزل او درخور توجه است. انواع آرایه های لفظی از جمله جناس و موازنه نیز در شعر او فراوان دیده می شود. غزل ها زبانی روان دارد، اما گاهی صنعت گرایی و توجه به زیباسازی الفاظ ابیات او را مصنوع ساخته است. درون مایه غزل میر عاشقانه است و شاعر بیشتر به وصف های عاشقانه پرداخته است. از میان صور خیال، تشبیه در شعر او کاربرد فراوان دارد، اما استعاره کمتر دیده می شود و سهم استعاره های تازه در غزل های او بسیار ناچیز است. تلمیح و استعاره، که از ابزارهای ایجاز هستند، در غزل میر کمتر دیده می شود. به طور کلی، تمرکز شاعر بیشتر بر مضمون گرایی است.