بررسی تطبیقی مبانی فلسفی اخلاق از دیدگاه برگسون و علامه طباطبایی و دلالت های تربیتی آن

برگسون و طباطبایی در زمره فیلسوفانی هستند که برای اخلاق اهمیت وافری قایل شده اند. در این پژوهش سعی شده است با بررسی مبانی فلسفی اخلاق از دیدگاه این دو فیلسوف همگرایی و ناهمگرایی نظرات آنان مشخص گردد. روش پژوهش از نوع تطبیقی کیفی با رویکرد استنتاجی و بهره گیری از رویکرد بردی برای ارایه یافته ها می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که هر دو فیلسوف در ایمان به خدا شباهت دارند با این تفاوت که برگسون ، خدا را پیوسته در حال تغییر و تحول می بیند ولی از نظر طباطبایی ، خدا منزه از هر گونه تغییر و تحول است. همچنین در مبانی اخلاق ، تاکید هر دو فیلسوف بر شهود، اراده، آزادی و نگاه تحول گرایانه به هستی و انسان است ، اگرچه عمیتا تمرکز برگسون در اخلاق معطوف به شهود، زمان ، اراده و استمرار می باشد در حالی که از منظر طباطبایی ، اخلاق استوار بر فطرت است. در زمینه اهداف ،اصول و روش های اخلاقی نیز هر دو فیلسوف بر پرورش توانایی پایبندی به ارزش های اخلاقی و تعقل ، همزمانی پرورش اخلاق فردی با اخلاق اجتماعی و درونی سازی ارزش ها تاکید می ورزند. در خصوص هدف غایی تربیت ، برگسون بر پرورش انسان عقلانی - شهودی تاکید دارد در حالی که طباطبایی، هدف نهایی را رسیدن به سعادت و قرب الهی می داند. بررسی تطبیقی این دو دیدگاه می تواند حاوی دلالت های روشنی برای اعتلای تربیت اخلاقی در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران باشد. طبق یافته ها ، پیشنهاد می شود در اسناد بالادستی نظام آموزشی ایران نظرات فیلسوفان غیر مسلمان - همچون برگسون -  مورد توجه سیاست گزاران قرار گیرد.