سرمایه فرهنگی و بازتولید شکاف هوشمند

شکل نوین شکاف، یعنی «شکاف دیجیتالی جدید» یا «شکاف هوشمند»، شکاف میان افرادی است که به اینترنت دسترسی دارند؛ این نوع شکاف و نابرابری، در سطح مهارت و توانایی بهره برداری افراد از کارکردهای پیچیده فناوری اطلاعات نمایان می شود. افزایش شکاف دیجیتالی در سراسر جهان، به عنوان یکی از بزرگ ترین چالش های عصر دیجیتال، با پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم در چندین حوزه جامعه اطلاعاتی نمایان شده و بررسی علمی آن ضرورت بیشتری یافته است؛ ازاین رو، این پژوهش برپایه نظریه بازتولید فرهنگی بوردیو، این پرسش را بررسی کرده است که سرمایه فرهنگی افراد به چه میزانی بر شکاف دیجیتالی میان آنان تاثیرگذار است؟» روش انجام این پژوهش، پیمایشی بوده و داده ها از طریق پرسش نامه گردآوری شده اند. جامعه موردمطالعه، جوانان هجده تا بیست و نه ساله شهرستان بابل (198/183 نفر) بوده و حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر برآورد شده است. داده های پژوهش به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به صورت تصادفی ساده از میان 8 محله شهر بابل گردآوری شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که در میان افراد با سرمایه های فرهنگی گوناگون، شکاف دیجیتالی وجود دارد. نتایج به دست آمده از آزمون رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که به ترتیب، بعد عینیت یافته سرمایه فرهنگی (47/0=β)، بعد تجسدیافته سرمایه فرهنگی (41/0=β)، و بعد نهادی سرمایه فرهنگی (20/0=β) بیشترین تاثیر را بر شکاف دیجیتالی میان افراد داشته اند. افزون براین، یافته های پژوهش نشان داد که متغیر مستقل پژوهش، یعنی سرمایه فرهنگی، به میزان 26/0 از واریانس متغیر وابسته شکاف دیجیتالی را تبیین می کند.