واکاوی جامعه شناختی توسعه ی سیاسی

پژوهش مطروحه‌ی کیفی با روش اسنادی، مترصد پاسخ به این پرسش است که چرا در جامعه‌ی پسامدرن، توسعه‌ی سیاسی بر سایر ابعاد توسعه، اولویت دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که در جامعه‌ی پیشامدرن، مبنا ایدیولوژی بوده است؛ زیرا ارتباطات بر اساس آن صورت می‌گرفته است؛ بنابراین نقش ایدیولوژی این بود که نوع سیاست و شیوه‌ی اقتصادی را در جامعه مشخص می‌کرد؛ اما با تکوین تقسیم‌کار، شهرنشینی رونق یافت. به عبارتی، جامعه وارد دوران مدرن شد و مبنای روابط، منافع واقع گردید. زیرا تقسیم‌کار، اولویت را به اقتصاد منتقل کرد. بدین گونه بود که زیربنا در شهرنشینی، تقسیم‌کار قرار گرفت و اقتصاد بر سایر ساختارهای جامعه استیلا یافت. بدین ترتیب، این اقتصاد بود که مسیر فرهنگ و سیاست را در جامعه تعیین می‌کرد؛ اما با همگانی شدن رسانه، جامعه وارد مرحله‌ی دیگری شد، که دوران پسامدرن نام گرفت. در این دوران، مبنا رسانه قرار گرفت. زیرا ارتباطات با کمک آن انجام می‌گرفت. بدین ترتیب ارتباطات گسترده، زمینه‌ی جهانی‌شدن را فراهم آورد؛ بنابراین به خاطر جهانی‌شدن، سیاست اولویت پیدا کرد. فلذا سیاست جهت فرهنگ و اقتصاد را مشخص نمود. به‌طوری‌که رابطه‌ی بین سیاست با اقتصاد و فرهنگ بدین گونه شد؛ اگر جامعه‌ای ازنظر سیاسی توسعه‌یافته باشد، حتما ازلحاظ اقتصادی نیز توسعه‌یافته است. اما جامعه‌ای که ازنظر اقتصادی توسعه‌یافته باشد، لزوما ازلحاظ سیاسی توسعه‌یافته نیست؛ چراکه توسعه سیاسی است که زمینه‌ی گذار از سنت به تجدد، زمینه‌ی گذار از اقتدارگرایی و تبعیت گرایی به مردم‌سالاری و انتخاب گرایی و همچنین زمینه‌ی گذار از اقتصاد پیشامدرن به اقتصاد پسامدرن و البته زمینه‌ی تکوین شان شهروندی و ارزش‌های جهان‌شمول را در جامعه فراهم می‌آورد.