تبیین فلسفی مساله ی تسبیح موجودات از دیدگاه ملاصدرا

در فرهنگ اسلامی و قرآنی، تسبیح و عبادت خداوند مخصوص انسان نیست بلکه تمام هستی و پدیده های آن به زبان خاص خود، آن هم بر اساس آگاهی به تسبیح خداوند مشغول اند، به همین خاطر از زمان نزول قرآن تا عصر حاضر بحث تسبیح موجودات همواره از مباحث داغ مطرح شده در میان محققین هر دوره بوده، ولی این مساله هم چون بسیاری از مسایل دیگر در حکمت متعالیه رنگ و بوی خاصی به خود می گیرد؛ ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، عارف و مفسر از سه منظر فلسفی، عرفانی و تفسیری به مساله ی فوق نگریسته است. این پژوهش در پی آن است که ضمن معناشناسی واژه ی تسبیح، دیدگاه فلسفی قرآنی ملاصدرا در مورد تسبیح موجودات را تبیین نماید. حکیم صدرا با تکیه بر برخی از مبانی فلسفی اش سه برهان بر عمومیت تسبیح در تمام عالم اقامه می کند و بیان می کند که تمام موجودات از علم و ادراک برخوردار می باشند و با زبان مخصوص به خود به تسبیح حق تعالی مشغول اند.