انتخاب ژنوتیپ های .Sorghum bicolor L بر اساس رابطه متقابل صفات کمی با استفاده از بای پلات ژنوتیپ×صفت و ژنوتیپ در عملکرد×صفت

سورگوم یکی از مهمترین گیاهانی است که برای تغذیه انسان و تولید زیست انرژی کشت می‌شود. در برنامه اصلاحی سورگوم برای انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب درک کارایی ژنوتیپ‌ها با استفاده از روش‌های چند متغیره مانند بای‌پلات ژنوتیپ×صفات (GT) و ژنوتیپ در عملکرد×صفات (GYT) ضروری است. برای این منظور، رابطه متقابل صفات در 18 ژنوتیپ سورگوم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 96-1395 مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های صفات مختلف بر اساس موازین تجزیه واریانس، همبستگی پیرسون و تجزیه بای‌پلات GT و GYT با استفاده از نرم افزار SAS و GGE Biplot مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس نشان داد که صفات مورد بررسی در اثر متقابل ژنوتیپ‌ها×سال اختلاف آماری معنی‌داری داشتند (P>0.01). ارزیابی صفات و همبستگی صفات با استفاده از GT و GYT نشان داد که اختلاف معنی‌داری (P>0.001) میان صفات و ترکیب عملکرد×صفات وجود دارد که با همبستگی عددی پیرسون مطابقت داشت. بای‌پلات GT نشان داد که برترین ژنوتیپ‌ها شامل G4>G15>G6>G17>G18>G16>G13>G3 می‌باشد و بای‌پلات GYT نشان داد که ژنوتیپ‌های برتر شامل G4> G6> G17> G3> G15> G10> G2> G7>G11 می‌باشد. هر دو روش GT و GYT نشان دادند که FGCS104 (G4) مناسب‌ترین ژنوتیپ می‌باشد به‌طوری که با داشتن بیشترین مقادیر صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، عرض پداتنکل، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به عنوان یک ژنوتیپ ایده‌‌آل برای کاشت سورگوم تعیین شد. این بررسی ژنوتیپ‌ها نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی در میان ژنوتیپ‌ها برای صفات مورد بررسی وجود دارد، به‌طوریکه روش‌های GT و GYT بطور همزمان قادرند اصلاح‌گر را در انتخاب ژنوتیپ‌های برتر یاری رساند و از این طریق حجم مواد ژنتیکی در برنامه‌های اصلاحی را کاهش دهد.