قواعد کشف غرض سوره های قرآن با مطالعه موردی سوره نبا

در میان مفسرانی که به وجود غرض واحد در هر سوره اعتقاد دارند، دو رویکرد توصیفی و استدلالی برای شناسایی غرض سوره وجود دارد. در رویکرد استدلالی، مفسر تلاش می کند با تکیه بر شواهد درون متنی و برون متنی سوره، غرض سوره را کشف نموده کیفیت راهیابی خود را به غرض سوره به طور مستدل و ضابطه مند بیان نماید. برای کشف غرض سوره، باید با رعایت قواعد و ضوابطی که بر اصول محاوره عقلایی مبتنی هستند، چهار مرحله طی شود در مرحله اول با توجه به اصول و قواعد شناسایی پیوستگی متون، آیات سوره گفتاربندی می شوند و در مرحله دوم با توجه به کیفیت ارتباط آیات هر گفتار و جهت گیری محتوای آنها، گفتارهای سوره عنوان گذاری می شوند و در مرحله سوم با جمع بندی عناوین گفتارها و بررسی عناصر درون متنی و برون متنی غرض سوره کشف می شود و در مرحله چهارم با نقد و بررسی سایر دیدگاه ها درباره غرض سوره، از غرض کشف شده دفاع می شود. در این مقاله قواعد طی نمودن مراحل چهارگانه کشف غرض سوره به روش علمی و استدلالی بیان شده است و سپس برای نمونه غرض سوره نبا با طی نمودن چهار مرحله فوق تبیین شده است.