مطالعه تطبیقی ضابطه های تشخیص عیب خودرو در حقوق ایران، انگلیس و امریکا

زمانی که خودروی فروخته شده معیوب باشد و به مصرف کننده یا ثالث آسیب برساند، تولیدکننده به عنوان عرضه کننده خودرو مسیول شناخته می شود. مسئولیت مدنی عرضه کننده خودروی معیوب از موضوعات مهمی است که بررسی آن از لحاظ نظری و عملی حایز اهمیت است. ازجمله پرسش هایی که در این زمینه مطرح می شود این است که آیا هر کاستی یا زیادتی را می توان عیب شمرد؟ برای تشخیص عیب خودرو چه ضابطه هایی وجود دارد؟ آیا تعریف بند «ز» ماده 2 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو، جامع است؟ با بررسی موضوع خواهیم دید که هر کاستی یا زیادتی عیب نیست. ضابطه های تشخیص عیب در حقوق ایران شامل دو معیار شخصی و عرفی می شود. معیار شخصی نمی تواند جامع باشد و تشخیص عیب را دشوار می سازد. معیار عرفی نیز می تواند مشتمل بر دو معنای عرف محل یا انتظارات انسان عرفی باشد. اگر عرف محل را ملاک قرار دهیم موجب تبعیض می شود، چون ممکن است عرف یک محل آن نقص را عیب بداند و عرف محل دیگر آن را عیب نداند. اما همچنان که در حقوق انگلیس برگزیده شده است، به نظر می رسد معیار انتظارات انسان متعارف می تواند کامل تر باشد؛ البته با این شرط که با معیار ریسک- سودمندی ترکیب شود، زیرا رفتار انسان عرفی در همه مکان ها و زمان ها واحد بوده، احتمال تبعیض در آن کمتر است. تعریف بند «ز» ماده 2 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو هم جامع نیست.