مطالعه تطبیقی نشانه های کلامی موجود در پیشانی محراب قالیچه های صفویه و قاجاریه

خوانش آثار هنری به شکل نظام مند ، راهی است که به بازیابی معنا و هویت د ر آثار بصری کمک می کند . چرا که آثار بصری هنری، با داشتن پیش زمینه های تاریخی و اجتماعی گویای تحولات فکری و فرهنگی دوران هستند ، از جمله این آثار قالیچه های محرابی است. از مهمترین نقاط کلیدی در این قالیچه ها، زیر پیشانی محراب است. در قالیچه های محرابی دوره صفویه نقش مایه قندیل و کتیبه در زیر پیشانی محراب علاوه بر آنکه از نظر ارزش بصری جایگاه ویژه ای د ارند ، با توجه به پژوهش های انجام شد ه بیانگر آیه نور هستند. بنابراین از آنجا که نشانه ای از آیه نور هستند به متنی اسلامی نیز ارجاع می د هند ولیکن به تد ریج پس از د وره صفویه، د ر د وره قاجار این مکان د ر اکثر قالیچه ها به نام انسانی مشخص و نشانه های کلامی غیر اسلامی اختصاص می یابد . لذا این پژوهش د ر پی پاسخ  و تبیین این تغییر از متن اسلامی به متنی غیر اسلامی و توجه به انسان محوری در د وره قاجار است. برای پاسخ به این سوال به روش تطبیقی-تحلیلی و با تطبیق موضوع و مضامین د ر متن کلامی زیر پیشانی در قالیچه ها د ر د و د وره قاجار و صفوی، می توان به هد ف پژوهش که تبیین این تفاوت در نشانه های کلامی د ر قالیچه هاست د ست یافت. با تطبیق قالیچه ها می توان به این نتیجه رسید که هنرمند ان با توجه به اند یشه های رایج در د وره صفویه به مبانی اسلامی و شیعی گرایش بیشتری داشته اند . د رصورتی که در دوره قاجار، گرایش به باستان گرایی، تاثیرپذیری از غرب و انسان محوری منجر به خلق قالیچه های با مضامین و نشانه های متفاوت گردیده است.