علل و انگیزه ‏های کاربردی مضامین تعلیمی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی ایرانی در مثنوی معنوی

مبانی اعتقادی، ارزش‏ها، نظام باورها و شیوه ‏های حکومتی در هر جامعه، سبک زندگی معینی را تعیین می‏کند. درواقع هر جامعه برای شکل‏ گیری و رشد اجتماعی خود، نیازمند بهره ‏گیری از الگوهای متعدد رفتاری و کنشی در سطوح مختلف است. توجه به سبک زندگی به ‏اقتضای اسلامی ‏بودن جامعه ایرانی یکی از ضروریات است که در جامعه ایرانی به ‏آن توجه بسیاری شده است. بر این اساس، مثنوی مولوی که نقش مهمی در ادبیات تعلیمی و اخلاقی دارد در شکل‏ دادن به ‏نوعی از سبک زندگی متناسب با مقوله‏ های فرهنگی و خاص جامعه اسلامی ایرانی تاثیرگذار بوده است. بر همین مبنا، ساختار اصلی این مقاله با رویکرد تحلیل این موضوع با دو هدف عمده دنبال می‏شود: 1) علل و انگیزه‏ های کاربردی مضامین تعلیمی مولانا در مثنوی به چه شیوه ‏هایی بیان شده است؟ 2) گستردگی این مضامین در مثنوی در چه حدی بوده است؟ برای دستیابی به این دو مقصود، اشعار مولانا در شش دفتر مثنوی بررسی شد. بر همین اساس به بررسی و تحلیل مطالبی درباره علل و انگیزه ‏های کاربردی مضامین تعلیمی در مثنوی پرداخته شد که می‏تواند در سبک زندگی اسلامی موثر باشد. در این تحقیق که رویکردی توصیفی تحلیلی دارد، ضمن تبین علل و انگیزه‏ های کاربرد تعلیمی مولانا در مثنوی سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که «مولانا تا چه میزان از روش‏ها و شیوه ‏های تنبیه، تبشیر، انذار، تذکار، تمثیل و مانند آن بهره برده است؟». مهم‏ترین نتیجه آن شد که مولانا در مثنوی برای هدایت انسان‏ها به‏ سوی کمال انسانی، از روش تبشیر و تنبیه بیشتر بهره برده است.