گروه‏ بندی تعدادی از ارقام تجاری گندم نان (. Triticum aestivum L) آبی در ایران بر اساس ویژگی‏ های کیفیت دانه

کیفیت نانوایی در گندم نان متاثر از ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط است و بسته به نوع رقم و منطقه کشت، متفاوت می‏باشد. از سوی دیگر تولید محصولات متنوع صنایع پخت (نان، بیسکویت، و...) با کیفیت مطلوب نیاز به تولید ارقام گندم با ویژگی های کیفیت دانه متفاوت را نشان می دهد. بنابراین، گروه‏بندی ارقام گندم نان ایران ضروری می‏باشد. در این پژوهش ویژگی های کیفیت دانه 28 رقم تجاری گندم نان آبی کشور ارزیابی و گروه بندی آنها براساس ویژگی‏های کیفیت دانه در سال 96-1395 انجام شد. نتایج نشان داد که اثر محیط و رقم در داخل محیط های مورد ارزیابی برای تمام صفات مورد ارزیابی در این بررسی معنی‏دار بود (P ≤ 0.01). استان‏های بوشهر و خراسان شمالی ببیشترین میزان پروتیین دانه (6/12 درصد) و چهار استان آذربایجان شرقی و غربی،کرمان و مرکزی کمترین میزان پروتیین دانه (4/11 درصد) را به خود اختصاص دادند. از سوی دیگر دامنه تغییرات میزان پروتیین دانه در بین ارقام مورد بررسی 4/11 تا 7/12 درصد به ترتیب برای ارقام اروم و مهرگان بود. بررسی روابط بین ویژگی های کیفیت دانه نشان داد که میزان پروتیین دانه با عدد زلنی، سختی دانه، درصد گلوتن مرطوب و جذب آب همبستگی مثبت و معنی‏‏دار (P ≤ 0.01) داشت. بنابراین می‏توان از میزان پروتیین برای تعیین گروه‏‏بندی ارقام تجاری ایران بر اساس کیفیت دانه آنها استفاده نمود. همچنین استان‏های، بوشهر و خراسان شمالی و جنوب کرمان از نظرکیفیت بالای دانه گندم‏های تولیدی درگروه اول قرار گرفتند.