سیر تاریخی ابلاغ و دادرسی الکترونیکی در ایران

با ورود فناوری در نظام حقوقی کشورهای مختلف از جمله ایران، پیشرفت‌های مختلفی از جمله در حوزه‌های دادرسی و ابلاغ الکترونیک بوجود آمده است. در این میان ابلاغ الکترونیک به عنوان یکی از مولفه‌های دادرسی عادلانه باید مورد توجه قرار گیرد. ضرورت استفاده از ابزارهای الکترونیکی در فرآیند دادرسی و ابلاغ، از مسایل غیر‌ قابل انکار می‌باشد. این ضرورت با توجه به شرایط فعلی جامعه بیشتر احساس می‌شود و دستگاه قضایی از این شرایط به عنوان یک فرصت مناسب برای پیشبرد اهداف خود در زمینه دادرسی و ابلاغ الکترونیک استفاده نموده است.

 در این مطالعه که با روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای به گردآوری مطالب پرداخته شده است، ابتدا فرآیند ابلاغ الکترونیکی در نظام حقوقی ایران و کامن‌لا مورد بررسی قرار گرفته است. در گام بعد باتوجه به ابزارهایی که محاکم هر دو نظام حقوقی در فرآیند دادرسی الکترونیکی در اختیار دارند، آثار و خلاءهای نظام‌های مزبور مورد توجه و بحث قرار گرفته است.

 در زمینه ابلاغ الکترونیک باید برای تکمیل این تحول بزرگ در سیستم قضایی ایران، این فرآیند برای ایرانیان خارج کشور و افراد مجهول‌المکان و فاقد حساب کاربری نیز طراحی شود. از طرفی نیز نظام دادرسی الکترونیکی توانایی کنار زدن سیستم سنتی به صورت کامل و اساسی را ندارد؛ بلکه می‌بایست در کنار این نظام حرکت کند و کارایی آن را توسعه و ارتقاء دهد.

 در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.

 با بررسی سیستم کامن‌لا در آمریکا و در انگلستان متوجه خواهیم شد که اصل اختیاری بودن در مساله ابلاغ الکترونیک حاکم است و دادگاه ها از ابلاغ الکترونیک در صورت رضایت و همچنین در مواردی که از راه های سنتی نا‌امید می‌شوند، استفاده می‌کنند؛ که این مساله نشان‌دهنده این است که ابلاغ الکترونیک به موزات ابلاغ سنتی به کمک سیستم قضایی آمده است و نباید رویکرد دادگاه ها به سوی حذف روش‌های سنتی باشد.