تحلیل و ارزیابی اندیشه های شاه ولی الله دهلوی درباره نبوت پیامبر(ص)

شاه ولی الله دهلوی از اندیشمندان مهم اهل تسنن هند در سده های اخیر است که با مطرح کردن مسایل بحث برانگیزی درباره موضوعات مختلف اعتقادی، به ویژه در حوزه نبوت پیامبر، تاثیر بسزایی در مکاتب فکری بعد از خود داشته است. وی برای اولین بار مسئله رویاپنداری وحی قرآن بر پیامبر را مطرح کرد، در حالی که این موضوع با هیچ یک از گزاره های تاریخی و تفسیری سازگاری ندارد و هیچ گاه پیامبر یا صحابه مدعی رویاپنداری وحی نبوده اند. در مسئله بعثت پیامبر دو نوع دعوت برای آن حضرت متصور است: بعثتی به سوی بنی اسماعیل و بعثتی برای همه جهانیان؛ در حالی که قاطبه علما به دعوت سری و سپس دعوت خویشاوندان و در نهایت دعوت عمومی معتقدند. در باب علوم پیامبر نیز دهلوی از کسانی است که به تمایز امور دنیوی و امور شرعی و اخروی در رفتار و حدیث نبوی باور داشت و در نهایت به سهوالنبی معتقد شد که اشکالات متعددی بر آن وارد است. در انتها، دهلوی با استناد به روایاتی ضعیف به اجتهاد پیامبر معتقد است و آن را در عوض وحی بر آن حضرت جایز می شمرد، در حالی که این مدعا مستلزم بی اعتمادی به سخنان آن حضرت، و در تضاد با صریح آیات قرآن است.