بررسی عوامل محدود کننده عملکرد دانه گندم در منطقه شرق استان کرمان

بررسی و تعیین عوامل محدود کننده عملکرد دانه گندم و سهم هریک از آنها در ایجاد خلاء عملکرد دانه، این مطالعه در شرق استان کرمان و در شهرهای بم، نرماشیر و فهرج در 15 مزرعه (هر شهر 5 مزرعه) در سال های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به صورت پیمایشی و بر اساس روش CPA  (Comparative Performance Analysis)  انجام شد. در این پژوهش، کلیه اطلاعات مربوط به عوامل مدیریتی، اقلیمی و صفات زراعی در هر یک از سه شهر بم، نرماشیر و فهرج (شامل 45 متغیر) اندازه گیری و ثبت شدند. رابطه بین عملکرد دانه گندم و کلیه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از روش رگرسیون چند گانه گام به گام بررسی شدند. برای عوامل مدیریتی و اقلیمی یک مدل تولید تعیین گردید. نتایج نشان داد بین عملکرد واقعی (عملکرد کشاورزان) و عملکرد پتانسیل (عملکرد قابل حصول) 98/2347 کیلوگرم در هکتار خلاء (فاصله) وجود دارد. میزان آبیاری، کود نیتروژن مصرفی، تراکم سنبله و تاخیر در کاشت به ترتیب 1/51 ،4/36 ،9/7 و5/4 درصد در ایجاد خلاء عملکرد نقش داشتند. در بین مزارع مورد بررسی مزرعه واقع در فیروزآباد فهرج با عملکرد دانه 6272 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه و مزرعه واقع در دولت آباد فهرج با 1116 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. باتوجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد با مدیریت صحیح مزارع و بهینه نمودن عوامل محدود کننده (میزان آبیاری، کود نیتروژن مصرفی، تراکم سنبله و تاخیر در کاشت) می توان عملکرد دانه گندم در مناطق بم، نرماشیر و فهرج را به میزان حدود 98/2347 کیلوگرم در هکتار نسبت به عملکردهای فعلی کشاورزان افزایش داد.