شناسایی نشانگرهای آگاهی بخش SSR و EST-SSR مرتبط با مقاومت به زنگ قهوه ای در ژنوتیپ های گیاه مرتعی Aegilops tauschii Coss در مرحله گیاهچه ای و گیاه کامل

گونهAegilops tauschii ، گیاهی است یکساله و دیپلویید , DD)14x=2n=2) که به صورت خودرو در دامنه ارتفاعات و یا دشت های نزدیک به سواحل دریاهای غیرآزاد، از ترکیه تا چین رویش دارد. از آنجا که نواحی شمالی ایران به عنوان یکی از مهمترین مراکز پیدایش و تنوع این گونه مطرح است، شناسایی منابع مقاومت به زنگ قهوه ای (برگ) گندم در این مناطق بسیار اهمیت دارد. در این پژوهش، مقاومت گونه مرتعی آژیلوپس تایوشی (Aegilops tauschii Coss.) نسبت به شش جدایه مختلف عامل بیماری زنگ قهوه‏ ای در مرحله گیاهچه ای و گیاه کامل ارزیابی شد. برای شناسایی نشانگرهای مرتبط با مقاومت گیاهچه به جدایه های مختلف و مقاومت گیاه کامل در مزرعه، از نشانگرهای SSR و EST-SSR که پوشش مناسبی روی ژنوم D گندم داشتند، استفاده شد. تجزیه ساختار ژنتیکی جمعیت، نشان داد که یکصد ژنوتیپ مورد ارزیابی در دو زیرجمعیت متمایز قرار گرفتند. پس از محاسبه ماتریس ضرایب ساختار ژنتیکی و همچنین خویشاوندی در جمعیت (Kinship)، تحلیل ارتباط نشانگر- صفت با استفاده از مدل های خطی عمومی و مختلط انجام شد. قطعات تکثیری آغازگرهای ریزماهواره Xgwm2، Xgwm44 و  Xgwm30 که به ترتیب بر روی کروموزوم های 3D، 7D و 2D و همچنین آغازگرهای SWES186 و SWEW92  از  نشانگرهای EST-SSR که به ترتیب بر روی کروموزوم های 2D و 7D قرار داشت دارای ارتباط معنی دار با سطح مقاومت به بیماری زنگ  (با ضریب تبیین بالا) بود. با توجه به ارتباط این نشانگرها با مقاومت اغلب جدایه های مطالعه شده، می توان نتیجه گرفت که به عنوان نشانگرهای آگاهی بخش، ظرفیت بالایی در گزینش ژنومی و غربالگری سریع ژنوتیپ ها به کمک نشانگر دارند.