نگاهی به مولفه های تعریف میراث فرهنگی زیر آب در اسناد بین المللی با تاکید بر رویکرد کنوانسیون 2001 یونسکو

اسناد بین المللی گرچه هر کدام به شیوه خاص خود میراث فرهنگی زیر آب را تعریف کرده اند، اما به طور کلی دو معیار را در این زمینه مبنا قرار داده اند: «معیار زمانی» و «معیار ماهیتی». در میان این اسناد کنوانسیون های 1982 حقوق دریاها و 2001 یونسکو در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. کنوانسیون 1982 تعریفی از میراث فرهنگی زیر آب ارایه نداد بلکه از این میراث تحت عنوان «اشیاء دارای ماهیت باستان شناختی و تاریخی» نام برده است. چنین توصیفی دارای اشکالات و ابهامات بسیاری است و تصویر روشنی از این نوع میراث به دست نمی دهد. برای جبران این خلاء کنوانسیون 2001 یونسکو تعریفی از میراث فرهنگی زیر آب ارایه داده است که تلفیقی از «معیار ماهیتی» یعنی دارا بودن ماهیت فرهنگی، تاریخی یا باستان شناختی و «معیار زمانی» یعنی 100 سال در زیر آب بودن است. چالش اصلی در خصوص این تعریف آن است که کدام یک از این دو معیار نسبت به دیگری اولویت دارد. اگرچه در کنوانسیون مزبور هر دو معیار از اهمیت یکسانی برخوردار هستند، ولی به نظر می رسد که معیار 100 سال در زیر آب بودن بر «معیار ماهیتی» اولویت داشته باشد. به خصوص آنکه عده ای معتقدند هر شییی که 100 سال در زیر آب باشد، به خودی خود دارای ماهیت باستان شناختی و تاریخی نیز هست.