بررسی روابط بین مولفه های نظارت، بازرسی و انضباط مالی شرکتهای دولتی

رویدادهای جهانی ماه های اخیر، همچون بیماری همه گیر کوید 19، فشارهایی را بر بودجه عمومی ایجاد کرده که درک و اندازه گیری آن را دشوار تر از قبل نموده است. از طرفی سهم وسیع شرکت های دولتی از بودجه عمومی و ضرورت نظارت و بازرسی مستمر آن ها در سیاست گذاری های اقتصادی کشور، باعث شده تا انضباط مالی شرکت های دولتی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و نیاز به پژوهش های کاربردی در این زمینه بیشتر احساس شود. در همین راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی روابط بین مولفه های نظارت، بازرسی و انضباط مالی شرکت های دولتی می باشد. این مطالعه از نوع پژوهش های کمی بوده و با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی و روش دیمتل به عنوان یکی از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره برای تعیین میزان اثرگذاری و اثرپذیری میان مولفه ها انجام شده است. خبرگان این پژوهش شامل 12 نفر از خبرگان مسایل مالی و کنترلی شرکت های دولتی است که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده و روایی و پایایی نتایج پژوهش با روش های CVR و آزمون مجدد توسط خبرگان، تایید شده است. نتایج این پژوهش بیان گر اثرگذاری بالای مولفه های «نظارت مستمر»، «بازرسی بیرونی» و «بازرسی زیردستان و بالادستان» و اثرپذیری بالای هر سه مولفه «انضباط مالی قبل از خرج»، «انضباط مالی حین خرج» و «انضباط مالی بعد از خرج» است. این پژوهش پژوهش با رویکردی متفاوت نسبت به ادبیات موضوع، با تمرکز بر وجوه تمایز دو مفهوم نظارت و بازرسی، علاوه بر توسعه ادبیات حسابداری بخش عمو می برای انضباط مالی، الگوی روابط بین مولفه های پژوهش را نیز برای نظارت و بازرسی بهتر مشخص نموده است.