یک رویکرد ترکیبی از زیست بوم تحقیق و توسعه باز، موردمطالعه: نانو فناوری ایران

پژوهش پیش روی به دنبال شناسایی ساختار، نحوه تعاملات آن ها و بررسی عواملی است که میزان باز بودن مرزهای زیست بوم تحقیق و توسعه باز را نشان دهد. بدین منظور، حوزه نانو فناوری ایران به عنوان حوزه موردمطالعه انتخاب شده است.

 گردآوری داده های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای (مراجعه به اسناد موجود و مطالعه تحقیقات پیشین)، مصاحبه باز و پرسشنامه های نیمه ساختاریافته انجام شده است. جامعه آماری 15 نفره از طریق روش قضاوتی-هدفمند انتخاب شده اند که شامل: خبرگان دانشگاهی (اساتید سیاست های تحقیق و توسعه)، مدیران (بنگاه های دارای گواهینامه نانومقیاس) و سیاست گذاران در حوزه نانو فناوری (ستاد ویژه نانو فناوری) است. داده های کیفی به دست آمده از مصاحبه با خبرگان از روش نظریه داده بنیاد در نرم افزار اطلس تی آی، روابط متقابل بین عوامل از روش دیمتل فازی در نرم افزار اکسل و انتخاب بهترین گزینه و رتبه بندی زیرمعیارهای موثر در پایش مرزهای زیست بوم از روش تحلیل شبکه با رویکرد دیمتل فازی در نرم افزار سوپردسیژن مورد تحلیل قرارگرفته است.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که ساختار زیست بوم تحقیق و توسعه در حوزه نانو فناوری ایران دارای بعد زیست بومی، متشکل از زیر بوم های: منابع انسانی، زیرساخت، منابع مالی و حکمرانی و بعد عملکردی، متشکل از تجاری سازی، تولیدات علمی و ثبت اختراع است. همچنین بهترین گزینه در پایش مرزهای تحقیق و توسعه باز در حوزه نانو فناوری بعد عملکردی و زیرمعیار تجاری سازی، دارای بیشترین وزن در پایش را دارا است.

علاوه بر آنکه به سیاست گذاران این امکان را می دهد تا سیاست ها و تصمیمات اتخاذشده در طول زمان را در این حوزه مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار دهند، به مدیران بنگاه ها نیز کمک می نماید تا منابع و جریان های دانشی و فناورانه خود را به منظور یادگیری، همکاری و انتقال از بنگاه های بیرونی و بالعکس مدیریت نمایند.