اعتباریابی در پژوهش کیفی: تطبیق گونه شناسی های دینداری در ایران با گفتمان های اربعین
یکی از مسایل مهم در ارزیابی پژوهشهای کیفی، پرسشهای روایی و پایایی تحقیق است. در روش تحقیق کیفی، کاربرد معیار «انتقالپذیری» برای بهکارگیری یافته های تحقیق در زمینه ای دیگر و همراه با آن بهرهگیری از پیشینه تحقیق به مثابه معیار مقایسه و ارزیابی یافته های تحقیق مطرح شده است. در مقاله حاضر برای تشریح نمونهای از کاربرد شیوههای اعتباریابی در مطالعات کیفی، پژوهش های دینداری و گونه شناسی های ارایه شده از آنها در ایران برای اعتباریابی یافتههای «تحقیق اربعین» به کار گرفته شدهاند. پس از توضیحی مختصر درباره طراحی «تحقیق اربعین» که با هدف «شناسایی گفتمانها و بازنمایی های زیارت اربعین» در ایران انجام شده است، نتایج بررسی و مرور «مطالعات دینداری» در ایران آمده و با هدف پیشنهاد یک الگو برای تحلیل مطالعات دینداری، خطوط انفصال و تمایز در گونهشناسی دینداری ایرانیان شناسایی و دسته بندی شده و سپس نحوه کاربرد این الگوی پیشنهادی بهمثابه معیار ارزیابی یافته های «تحقیق اربعین» بیان شده است. در مرحله تطبیق و اعتباریابی، جایابی گفتمانهای رویداد اربعین بر روی الگوی به دست آمده از خطوط تمایز دینداری در سطوح سهگانه تحلیل اجتماعی نشان میدهد که چهار گفتمان مبتنی بر دینداری نوگرا و دو گفتمان مبتنی بر دینداری سنتی به زمینه اجتماعی ایران معاصر و گرایشها و سلیقه های اجتماعی سیاسی برآمده پس از انقلاب اسلامی مرتبط اند. استدلال نهایی مقاله این است که کوشش های اعتباریابانه، میتواند مسیرهایی را برای جمعبندی نتایج پژوهشهای تجربی جدا از هم در حوزه مطالعات اجتماعی دین در ایران و ارایه الگوهای مفهومی و نظری برآمده از بستر جامعه ایران معاصر بگشاید.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.