کمی سازی جوانه زنی بذر دیلار (Fagopyrum esculentum) با استفاده از مدل های رگرسیونی و زمان دمایی

 جوانه زنی اولین و مهم ترین مرحله استقرار و متعاقب آن رقابت موفقیت آمیز به شمار می رود که متاثر از عوامل ژنتیکی و محیطی است. از بین عوامل محیطی موثر بر جوانه زنی، دما و نور مهم ترین عوامل هستند. با استفاده از مدل های مختلف می توان پاسخ جوانه زنی بذر به دما را کمی سازی کرد؛ بنابراین، این تحقیق به منظور بررسی اثر دما بر جوانه زنی و کمی سازی پاسخ جوانه زنی بذر دیلار (Fagopyrum esculentum Moenc.) به دما با استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی و مدل زمان دمایی به اجرا درآمد.

بذرها در چهار تکرار 25 بذری تحت 8 تیمار دمایی ثابت (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس) مورد آزمون جوانه زنی قرار گرفتند. با استفاده از مدل لجستیک سه پارامتره، جوانه زنی بذر دیلار به سطوح مختلف دما کمی سازی شد و درصد و زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی به دست آمد. جهت کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی بذر دیلار به دما از 4 مدل رگرسیون غیرخطی و مدل زمان دمایی استفاده شد. جهت مقایسه مدل ها و تعیین مناسب ترین مدل از شاخص ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R2)، ضریب تغییرات (CV) و خطای استاندارد (SE) برای سرعت جوانه زنی مشاهده شده در مقابل سرعت جوانه زنی پیش بینی شده استفاده شد.

نتایج نشان داد که دما علاوه بر درصد جوانه زنی بر طول گیاهچه، درصد گیاهچه طبیعی، بنیه بذر و سرعت جوانه زنی نیز اثر گذار بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش دما تا دمای 20 و 25 درجه سلسیوس شاخص های جوانه زنی افزایش یافت. در مقایسه 3 مدل استفاده شده با توجه به پارامترهای RMSE، CV، R2، SE مناسب ترین مدل جهت تخمین دماهای کاردینال دیلار مدل دندان مانند بود. نتایج استفاده از مدل زمان دمایی نشان داد که دمای پایه بذر دیلار 01/4 درجه سلسیوس و ضریب زمان دمایی 6/1242 ساعت درجه سلسیوس بود.

استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی (دو تکه ای، دندان مانند و بتا) و مدل زمان دمایی جهت کمی سازی پاسخ جوانه زنی بذر دیلار در دماهای مختلف دارای نتایج قابل قبولی بود. بنابراین با استفاده از خروجی این مدل ها در دماهای مختلف می توان سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی را پیش بینی نمود.