اثر پیش تیمارهای مختلف بر شکست خواب و بهبود جوانه زنی بذر گواوا (Psidium guajava)

 گواوا (Psidium guajava L.) یکی از مهمترین میوه های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. گواوا از طریق بذر، خوابانیدن، پیوند، قلمه و کشت بافت قابل تکثیر می باشد. تکثیر گواوا از طریق بذر به منظور تولید نهال های بذری قابل استفاده در برنامه های اصلاحی و یا برای تولید پایه های بذری جهت پیوند صورت می گیرد. جوانه زنی بذرهای گواوا ضعیف و غیریکنواخت است و به زمان زیادی برای ظهور دانهال نیاز دارند. در گواوا، رکود بذر به علت پوشش سخت بذر بوده و از روش های مختلفی برای شکستن رکود بذر استفاده می شود. این پژوهش با هدف بررسی کارایی پیش تیمارهای مختلف بر شکست خواب و خصوصیات جوانه زنی بذر گواوا اجرا گردید.

این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه ژنتیک و به نژادی پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری طی تابستان 1397 روی بذر گواوا اجرا گردید. تیمارها شامل آب مقطر (24 و 48 ساعت)، نیترات پتاسیم 5/0 و 1 درصد (24 ساعت)، آب گرم 70 درجه سلسیوس (5 و 10 دقیقه)، اسید سولفوریک 25 و 50 درصد (5 دقیقه) و شاهد (بدون تیمار) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، وزن و طول گیاهچه بود. تجزیه داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS نسخه 2/9 و مقایسه میانگین ها به روش دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.

نتایج نشان داد اثر تیمارهای مختلف روی شاخص های جوانه زنی بذر (درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، میانگین روز برای جوانه زنی و شاخص قدرت بذر) گواوا در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بیشترین درصد جوانه زنی (1/53 درصد) و سرعت جوانه زنی (6/6 بذر در روز) و قدرت بذر (7/2636) در تیمار نیترات پتاسیم 1 درصد به مدت 24 ساعت مشاهده شد. کمترین میانگین زمان لازم برای جوانه زنی (14 روز) در تیمار بذرها با آب مقطر به مدت 48 ساعت بدست آمد. تیمارهای آب گرم 70 درجه سلسیوس و اسیدسولفوریک 25 و 50 درصد در بهبود جوانه زنی بذر نسبت به شاهد موثر نبودند. بیشترین طول دانهال و وزن آن به ترتیب در تیمار نیترات پتاسیم 1 درصد و نیترات پتاسیم 5/0 درصد مشاهده شد.

نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، پیش تیمار بذر با نیترات پتاسیم 1 درصد موثرترین روش برای بهبود جوانه زنی بذر گواوا محسوب می شود. همچنین پیش تیمار بذر با آب مقطر به مدت 48 ساعت روشی آسان، کم هزینه و موثر برای افزایش شاخص های جوانه زنی بذر گواوا می باشد.