درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار در مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1399

ایمنی بیمار از اجزای بسیار ضروری سیستم های بهداشتی و درمانی است و یکی از ارکان مهم کیفیت در این سازمان ها به حساب می آید. ارایه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی می توانند وضعیت ایمنی بیمار را از طریق تعامل با بیماران و خانواده هایشان، کنترل رویه ها، یادگیری از خطاها و برقراری ارتباط موثر با سایر افراد در تیم مراقبت های سلامت بهبود بخشند. باتوجه به اینکه پرستاران نسبت به سایر ارایه دهنگان خدمات سلامت، زمان بیشتری را برای مراقبت از بیماران صرف می کنند، باید به عنوان گروه اصلی برای برنامه ریزی در پیشگیری و کاهش وقوع خطاهای پزشکی مد نظر قرار بگیرند. افشای صریح حوادث نامطلوب می تواند اعتماد بین ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی و بیماران را حفظ کند و اختلافات و ادعاهای سوء استفاده پزشکی را کاهش دهد. بنابراین، با توجه به اهمیت ایمنی بیمار، پژوهشگر بر آن شده است تا مطالعه ای را با هدف تعیین درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار انجام دهد.

پژوهش حاضر مقطعی از نوع توصیفی است که در نیمه دوم سال 1399 در شهر تهران انجام شد. شرکت کنندگان 315 نفر بودند که از بین پرستاران شاغل در مراکز منتخب آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران (بیمارستان های رسول اکرم، شهید مطهری، شهید هاشمی نژاد، شفا یحیاییان و فیروزگر) انتخاب شدند. روش نمونه گیری در این مطالعه طبقه ای با تخصیص متناسب بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل دو قسمت می باشد: فرم اطلاعات جمعیت شناختی شامل سوالات در مورد سن، جنسیت، وضیت تاهل، میزان تحصیلات، وضعیت استخدام، سابقه کار، سابقه فعالیت در مراکز دیگر، بخش، شیفت کاری و متوسط اضافه کار در ماه می باشد. درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار با استفاده از پرسشنامه لی و کیم اندازه گیری شد. این پرسش نامه برای اولین بار در ایران ترجمه و استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسش نامه درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار، همبستگی درونی سوالات به روش آلفای کرونباخ و تکرارپذیری به روش آزمون با آزمون بر روی 20 نفر از پرستاران به فاصله یک هفته بررسی شد که آلفای کرونباخ کل ابزار 0/885 و ضریب همبستگی درون خوشه ای آن 0/793 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نسخه 22 نرم افزار SPSS استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و برای تعیین معناداری از آمار استنباطی (تی مستقل و آنالیز واریانس) استفاده شد. در نهایت سطح معناداری نیز در تحلیل های صورت گرفته کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.

نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل نشان داد درک کلی پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار به طور کلی مثبت و با میانگین13/20±55/66 (برمبنای 0 تا 100) بود. بیشترین میانگین نمره کسب شده (بر مبنای 0 تا 100) در بعد «درک پرستاران از تسهیل کننده های افشای آزادانه» با میانگین 71/49 و کمترین در بعد «درک پرستاران از عواقب منفی افشای آزادانه» با میانگین 35/23 بود. درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار تنها با نوع استخدامی ارتباط معنادار آماری داشت (P=0/04). مقایسه دو به دو نشان دهنده آن بود که میانگین نمره پرستاران با استخدام پیمانی به طور معناداری کمتر از رسمی P=0/033) و قراردادی (P=0/008) بود. همچنین میانگین نمره کسب شده در پرستاران شرکتی نیز به طور معناداری کمتر از قراردادی بود (P=0/029) و در سایر سطوح این اختلاف معنادار نبود.نتیجه گیری براساس یافته های پژوهش حاضر مبنی بر اینکه درک کلی پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار مثبت بود، پیشنهاد می شود برای بهبود افشای حوادث ایمنی بیماران، بیمارستان ها باید فرهنگ مثبتی ایجاد کنند که در آن افشای صریح حوادث ایمنی بیمار قبل از هر چیز به عنوان ایجاد فرصت هایی برای بهبود فعال ایمنی بیمارستان تلقی شود. مردم و رسانه ها همچنین باید فضایی را ایجاد کنند که نشان هنده اعتماد و حمایت از ارایه دهندگان خدمات بهداشتی و موسسات در افشای حوادث ایمنی بیمار باشد. این امر به ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی، امکان می دهد تا برداشت های مثبتی از افشای حوادث ایمنی بیمار داشته باشند.زمینه و هدف ایمنی بیمار از اجزای بسیار ضروری سیستم های بهداشتی و درمانی است و یکی از ارکان مهم کیفیت در این سازمان ها به حساب می آید. ارایه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی می توانند وضعیت ایمنی بیمار را از طریق تعامل با بیماران و خانواده هایشان، کنترل رویه ها، یادگیری از خطاها و برقراری ارتباط موثر با سایر افراد در تیم مراقبت های سلامت بهبود بخشند. باتوجه به اینکه پرستاران نسبت به سایر ارایه دهنگان خدمات سلامت، زمان بیشتری را برای مراقبت از بیماران صرف می کنند، باید به عنوان گروه اصلی برای برنامه ریزی در پیشگیری و کاهش وقوع خطاهای پزشکی مد نظر قرار بگیرند. افشای صریح حوادث نامطلوب می تواند اعتماد بین ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی و بیماران را حفظ کند و اختلافات و ادعاهای سوء استفاده پزشکی را کاهش دهد. بنابراین، با توجه به اهمیت ایمنی بیمار، پژوهشگر بر آن شده است تا مطالعه ای را با هدف تعیین درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار انجام دهد.روش بررسی پژوهش حاضر مقطعی از نوع توصیفی است که در نیمه دوم سال 1399 در شهر تهران انجام شد. شرکت کنندگان 315 نفر بودند که از بین پرستاران شاغل در مراکز منتخب آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران (بیمارستان های رسول اکرم، شهید مطهری، شهید هاشمی نژاد، شفا یحیاییان و فیروزگر) انتخاب شدند. روش نمونه گیری در این مطالعه طبقه ای با تخصیص متناسب بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل دو قسمت می باشد: فرم اطلاعات جمعیت شناختی شامل سوالات در مورد سن، جنسیت، وضیت تاهل، میزان تحصیلات، وضعیت استخدام، سابقه کار، سابقه فعالیت در مراکز دیگر، بخش، شیفت کاری و متوسط اضافه کار در ماه می باشد. درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار با استفاده از پرسشنامه لی و کیم اندازه گیری شد. این پرسش نامه برای اولین بار در ایران ترجمه و استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسش نامه درک پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار، همبستگی درونی سوالات به روش آلفای کرونباخ و تکرارپذیری به روش آزمون با آزمون بر روی 20 نفر از پرستاران به فاصله یک هفته بررسی شد که آلفای کرونباخ کل ابزار 0/885 و ضریب همبستگی درون خوشه ای آن 0/793 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نسخه 22 نرم افزار SPSS استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و برای تعیین معناداری از آمار استنباطی (تی مستقل و آنالیز واریانس) استفاده شد. در نهایت سطح معناداری نیز در تحلیل های صورت گرفته کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

براساس یافته های پژوهش حاضر مبنی بر اینکه درک کلی پرستاران از افشای حوادث ایمنی بیمار مثبت بود، پیشنهاد می شود برای بهبود افشای حوادث ایمنی بیماران، بیمارستان ها باید فرهنگ مثبتی ایجاد کنند که در آن افشای صریح حوادث ایمنی بیمار قبل از هر چیز به عنوان ایجاد فرصت هایی برای بهبود فعال ایمنی بیمارستان تلقی شود. مردم و رسانه ها همچنین باید فضایی را ایجاد کنند که نشان هنده اعتماد و حمایت از ارایه دهندگان خدمات بهداشتی و موسسات در افشای حوادث ایمنی بیمار باشد. این امر به ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی، امکان می دهد تا برداشت های مثبتی از افشای حوادث ایمنی بیمار داشته باشند.