آسیب شناسی مطالعات برند در ایران با تمرکز بر متغیر وفاداری به برند: رویکرد فراترکیب

وفاداری به برند واکنش رفتاری نسبتا متعصبانه ای در خرید یا توصیه است که فرد در طول زمان نسبت به یک برند پیدا می کند و باعث می شود که در فرایندهای تصمیم گیری و ارزیابی از بین مجموعه برندهای دیگری که در ذهن دارد گرایش خاصی نسبت به آن برند پیدا کند. پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی مطالعات برند در ایران با تمرکز بر روی متغیر وفاداری برند، پس از پاسخگویی به سوالات اصلی که عبارتند از: شاخص های تببین کننده وفاداری به برند در مطالعات صورت گرفته کدام اند، نحوه سنجش مولفه های وفاداری به برند به چه صورتی می باشد، عوامل موثر بر وفاداری به برند کدام اند و پیامدهای وفاداری به برند کدام اند، پیشایندها و پیامدهای وفاداری برند را شناسایی نموده است.

با استفاده از روش فراترکیب الگوی هقت مرحله ای ساندوسکی و باروسو (2006) کلیه مقالات علمی- پژوهشی و علمی- ترویجی داخلی نمایه شده در پایگاه های داده (جهاد دانشگاهی (SID)، نورمگز، پرتال علوم انسانی، پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) و مگیران  و مجلات در بازه زمانی سال 1380 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفتند که از این جستجو 401 مقاله یافت شد. پس از ارزیابی کیفیت مقالات از منظر پارامترهایی همچون عنوان، چکیده، محتوا، دسترسی و کیفیت روش پژوهش، مقالات خارج از اعتبار حذف شدند و در نهایت 75 مقاله مناسب برای کدگذاری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

مفاهیم و مقوله های کدگذاری شده در قالب 10 گروه اصلی (آمیخته بازاریابی، ارتباطات یکپارچه بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان پیشایندهای وفاداری به برند، سه پیامد فردی، سازمانی و ملی به عنوان پیامدهای وفاداری به برند و چهار بعد نگرشی، احساسی، رفتاری و کارکردی به عنوان ابعاد وفاداری برند) به صورت چارچوب مفهومی پژوهش نمایش داده شدند. از مهم ترین آسیب های موجود در پژوهش های حوزه وفاداری به برند، مسیله-محور نبودن آنهاست. از  دیگر آسیب های موجود، می توان به نبود تعریف دقیق از وفاداری به برند، تمرکز بیش از حد بر رویکردهای پژوهش کمی به خصوص مدلسازی معادلات ساختاری و ترجمه نامناسب برخی واژگان اشاره کرد.

 در این مطالعه، برای اولین بار به آسیب شناسی پژوهش های مرتبط با وفاداری به برند با استفاده از رویکرد فراترکیب پرداخته شد. این چارچوب بیان می دارد که وفاداری به برند با تعریف در چهار گروه جامع وفاداری نگرشی، احساسی، رفتاری و کارکردی، پیشایندهای آن عامل های بنیادی- نهادی، انگیزشی و ارتباطی است که پیامدهای فردی، سازمانی و ملی را به همراه دارد.