تاثیر کلاس معکوس الکترونیکی بر بهبود عملکرد و انگیزش تحصیلی دانشجویان در شرایط کرونا

شیوع بیماری در ووهان چین با نام کرونا بحران در بهداشت عمومی منطقه ای و جهانی ایجاد کرد که این امر منجر به تغییرات در اکثر ابعاد زندگی شد. به دلیل فاصله گذاری اجتماعی و مصون ماندن از بیماری، روش آموزش از حضوری به الکترونیکی تغییر یافت؛ همین امر که ناگهانی نیز رخ داده بود، مساله کاهش میزان یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشجویان را باعث شد.  همچنین دانشجویان در آموزش عالی به علت اعمال محدودیت های سفر و فاصله گذاری اجتماعی، اقدامات ایزوله سازی، اعمال قرنطینه، بسته شدن پردیس های دانشگاه و بسته شدن مرزها به شدت تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته اند و در راستای آن به انگیزش تحصیلی دانشجویان نیز لطمه هایی وارد شده است که تعویق ورود به دانشگاه یکی از بیشترین آسیب هاست. مرور پژوهش ها نشان از آن دارد که در ایام کرونا، میزان یادگیری و انگیزش تحصیلی دچار افت شده است، بنابراین نیاز به یک راهکار آموزشی برای رفع این مساله است. کلاس معکوس الکترونیکی در شرایط کرونا می تواند مورد توجه باشد. اگرچه تحقیقات بیانگر تاثیر بهتر کلاس معکوس بر عملکرد یادگیرندگان است؛ اما هنوز مشخص نیست که چگونه کلاس معکوس الکترونیکی منجر به عملکرد بهتر می شود و به پژوهش های بیشتری در این زمینه نیاز است؛ از این رو این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی کلاس معکوس الکترونیکی بر میزان عملکرد و انگیزش تحصیلی دانشجویان انجام شد.

روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. از جامعه دانشجویان  رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران، 38 دانشجو با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شد و با استفاده از روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش آزمون عملکردی محقق ساخته و انگیزش تحصیلی (والرند و همکاران، 1989) بود. اجرای این پژوهش بدین ترتیب بود که بعد از هماهنگی با دانشجویان، ابتدا از هر دو گروه پیش آزمون در بستر محیط آنلاین و استفاده از وب سایت پرس لاین به عمل آمد؛ سپس به تدریس آموزش تولید محتوای الکترونیکی با استفاده از سامانه ای لرن دانشگاه تهران، ادوبی کانکت و یک مدرس برای هر دو گروه پرداخته شد. آموزش برای گروه کنترل با استفاده از روش متداول و به شکل مستقیم برگزار شد و برای گروه آزمایش از طریق کلاس معکوس الکترونیکی صورت گرفت. گفتنی است که برای هر دو گروه به مدت سه ماه و هر هفته یک جلسه (مجموعا 12 جلسه) آموزش برگزار شد. در نهایت پس آزمون عملکرد و انگیزش تحصیلی برای هر دو گروه اجرا شد. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 و روش کواریانس تحلیل شد. شایان ذکر است که قبل از استفاده از روش تحلیل، مفروضه های آن با استفاده از آزمون کالموگراف اسمیرنوف و آزمون لوین بررسی شد.

در این پژوهش 38 نفر در دو گروه آزمایش و کنترل شرکت کرده بودند که سن آنها بین 19 تا 22 بود (33/1= SD، 44/20=M). مقایسه دو گروه با آزمون تی مستقل (651/0=t) نشان داد که بین میانگین سنی گروه آزمایش70/0 ± 14/20 و گروه کنترل 49/0 ± 68/20 تفاوت معنی داری وجود نداشت. شایان ذکر است که 82 درصد شرکت کنندگان دختر بودند. نتایج نشان داد کلاس معکوس الکترونیکی بر عملکرد تحصیلی و انگیزش تحصیلی تاثیر معنادار داشته است (001/0≥P)؛ به طوری که پس از مداخله آزمایشی، میانگین گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در هر دو متغیر بیشتر بود.

  کلاس معکوس الکترونیکی بر میزان عملکرد و انگیزش تحصیلی دانشجویان تاثیر دارد. بنابراین توصیه می شود برای بهبود عملکرد و انگیزش تحصیلی و همچنین موفقیت یادگیری الکترونیکی، از کلاس معکوس الکترونیکی استفاده شود.