ارزیابی اثرآنتاگونیستی چند جدایه از باکتری های جنس Bacillus بر کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم با عامل Fusarium pseudograminearum

گندم یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در ایران است که نقش مهمی درتامین امنیت غذایی کشور دارد، بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم با عامل F. pseudograminearum ، از مهمترین بیمارگرهای گندم است که هر ساله موجب ایجاد خسارت‌های اقتصادی می‌شود، در این مطالعه 80 جدایه باکتری جنس باسیلوس از ریزوسفر مزارع گندم شهرستان‌های استان همدان؛ جداسازی شد، در آزمون کشت متقابل به ترتیب جدایه‌های UTB 3 و UTB 11 و UTB 22 و UTB 4 و UTB 7 با 60، 55، 37.5، 22.5 و 20 درصد بیشترین توانایی را در ممانعت از رشد قارچ F. pseudograminearum نشان دادند، در آزمون تاثیر متابولیت‌های فرار نیز UTB 3 و UTB 7 و UTB 11 به‌ترتیب با 54، 52 و 49 درصد بیشترین درصد بازداری از رشد قارچ را نشان دادند. این جدایه‌ها همچنین توانایی تثبیت نیتروژن، تولید سیدروفور و آنزیم‌های خارج سلولی موثر در کنترل بیولوژیک (پروتیاز، لیپاز و کیتیناز) را داشتند، اما هیچکدام از جدایه‌ها قادر به تولیدآنزیم فسفاتاز نبودند. بررسی‌های گلخانه‌ای که به‌صورت تیمار بذور گندم با جدایه-های برتر انجام شد نشان داد که جدایه UTB 3 توانست بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم را به میزان 80.33 درصد در مقایسه با تیمار شاهد کنترل کند، همچنین این جدایه توانست موجب افزایش شاخص‌های رشدی گندم (طول ساقه و وزن خشک ریشه)، در حضور و عدم حضور قارچ بیمارگر گردد. لذا این جدایه به عنوان جدایه برتر جهت کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه و افزایش شاخص‌های رشدی گندم معرفی می‌گردد.