ارزیابی توان زمین گردشگری ژئوسایت های منتخب منطقه سردشت در استان آذربایجان غربی

در این مقاله به مقایسه و ارزیابی ژیوسایت های شهرستان سردشت با استفاده از دو مدل بریلها و زوروس پرداخته شده است. با استناد بر روش های پیمانی، ارزش ژیومورفولوژیکی سایت ها با استفاده از شش معیار علمی- آموزشی، تنوع زمین شناختی، زیست محیطی و زیبایی شناختی، ارزش فرهنگی، خطرات بالقوه و نیازهای حفاظتی و پتانسیل برای استفاده (کاربری) موجود در روش زوروس و چهار معیار علمی، آموزشی، گردشگری بالقوه و خطر اضمحلال موجود در روش بریلها بررسی و مقایسه شده است. طی بررسی اولیه توسط کارشناسان خبره و افراد محلی، سه ژیوسایت از دایره ارزیابی با توجه به معیارهای گفته شده خارج و سپس تعداد 15 پرسشنامه برای ارزیابی دو ژیوسایت اصلی و منتخب تهیه و توزیع شد. نتایج ارزیابی نشان داد در مدل بریلها بالاترین ارزش را شاخص خطر اضمحلال و پایین ترین ارزش را شاخص گردشگری به خود اختصاص داده است. از نظر درجه خطر اضمحلال، دو ژیوسایت مجموعه آبشار های سه گانه شلماش و مجموعه اشکال چشمه تراورتنی کانی برازان در وضعیت متوسط قرار دارد که اگر با مدیریت بهینه حفاظت نشوند در آینده ای نه چندان دور می توانند در وضعیت خطر بالای اضمحلال قرار بگیرند. نتیجه ارزیابی ژیومورفوسایت ها با مدل زوروس نشان داد کمترین امتیازات شاخص مربوط به عیار حفاظتی و زیست محیطی و  بالاترین رتبه شاخص ها مربوط به عیار علمی است. لذا با توجه به نتایج این ارزیابی، از یک طرف بر ضرورت داشتن برنامه ای بلندمدت و اصولی در منطقه که بتواند امکان راه اندازی شبکه ای از فعالیت های نظارت و حراست از ژیومورفوسایت ها را فراهم کند و از طرفی ارتقاء هویت های محلی، ایجاد زیرساخت های گردشگری، توسعه محصولات و خدمات جدید محلی، ایجاد فرصت های جدید شغلی، تشویق رشد اقتصاد محلی و در نتیجه دستیابی به توسعه پایدار محلی را سبب شودتاکید می شود.