بازاندیشی در سیر تحول نظام های فکری زیبایی شناسی معماری مبتنی بر رویکرد انسان محوری

پذیرش زیبایی شناسی معماری در قالب رویکردهای انسان محور، زمینه ای است که معمولا توجه چندانی برای شناخت آن به لحاظ محتوای نظری نمی شود و همواره این سردرگمی وجود دارد که کدام الگوی فکری زیبایی شناسی معماری از این منظر همه جانبه تر است، چرا که همواره این مفهوم کیفیتی مبهم به نظر می رسد. لذا این مساله مطرح می شود که چه پارادایم های زیبایی شناسی معماری مبتنی بر محوریت انسان تاکنون شکل گرفته اند؟ و اساس قضاوت های ارزشگذارانه و بنیان ارزیابی های در این نگرش ها مبتنی بر چه معیارهایی بوده است؟ و الگوهای نظری حاضر در حوزه زیبایی شناسی معماری نسبت به موضوع انسان چه نگرشی اتخاذ کرده اند؟ از این رو هدف پژوهش حاضر پرداختن به سر تحول مواضع پیرامون زیبایی شناسی معماری در نگرش به ابعاد گوناگون وجود انسان است، لذا تحقیق حاضر به صورت کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی به گونه شناسی و مقایسه تطبیقی رویکردهای مختلف زیبایی شناسی با رویکردی تفسیری تمرکز می یابد. چرا که اهمیت شناخت نگرش های انسان محور از این واقعیت ناشی می شود که بازخوانی ایده های زیبایی شناسانه که اساسا مرتبط با موجودیت انسان است، امکان بازگردانی مواضع نظری به موضوع ادراک محیط و توسعه آن را مهیا می سازد. در پایان نتایج نشان داد که دیدگاه های نظری حاکم از ابتدا تاکنون (کلاسیک، مدرن، پست مدرن) هر کدام تنها به یک یا چند بعد از ابعاد به هم پیوسته زیبایی شناسی معماری از منظر انسان پرداخته اند. اما پارادایم نظری حاضر، بهره گیری از مفهوم «تجربه تجسم یافته» را خصوصیت محوری لذت در معماری می داند و در این نگرش، اساس تجربه زیبایی شناسی، ادراکی تجربی با کیفیتی مطلوب است که از طریق تعامل فعالانه میان عینیت و تصورات ذهنی انسان و فضا حاصل می شود و اثرات عاطفی حاصل از «ادراک تجسم یافته» به آگاهی انسان از اثر معماری ارزش می بخشد، در حقیقت این نوع تجربه از طریق بینش انسان به واسطه حضور و فراتر از آن به ترکیب تجسم، احساس و ادراک اتکاء دارد.