تحلیل کیفرشناختی تبعیض در فرایند کیفردهی ناظر بر جرایم مواد مخدر اتباع بیگانه؛ مطالعه تطبیقی

در گفتمان عمومی و سیاسی جوامع مختلف، اتباع خارجی مسیول جرایم مواد مخدر شناخته شده و بخش قابل ‏توجهی از جمعیت کیفری مواد مخدر را تشکیل می ‏دهند. در این پژوهش از رهگذر نظریاتی چون دغدغه ‏های کانونی، بزهکار شرور/ قربانی، جانب‏داری درون‏ گروهی و نظریه تهدید قومی، به ‏صورت تطبیقی به بررسی تاثیر ملیت متهم بر کیفردهی و شدت آن در رویه عملی دادگاه ‏ها پرداخته می ‏شود. روش این پژوهش کیفی است. در این راستا، از روش مصاحبه عمیق با کنش گران قضایی، وکلا و ماموران ستاد مبارزه با مواد مخدر (جمعا 15 نمونه) بهره گرفته شده است. همچنین از روش تحلیل محتوا با مراجعه به اسناد و مدارک (20 نمونه از پرونده‏ های مواد مخدر محکومان قضایی) و آرای دادگاه ‏های ملی در خصوص مجازات جرایم مواد مخدر اتباع خارجی استفاده شده است. یافته ‏های پژوهش نشان می‏ دهد جرایم ارتکابی مهاجران، به ‏ویژه از کشورهای مبدا مواد مخدر و یا دارای پایگاه اجتماعی ضعیف، به‏ واسطه کنترل و بازرسی افراطی، در کانون توجه نظام عدالت کیفری قرار دارد. همچنین گزینش رسانه ‏ای جرایم مهاجران و پیروی افکار عمومی از آن و نیز نقض مقررات مهمان ‏نوازی از سوی مجرمان خارجی، در سرزنش ‏پذیرتر بودن اقدام مهاجران تاثیر داشته و در نهایت، عدم دسترسی به حمایت حقوقی موثر در نظام عدالت کیفری زمینه تبعیض علیه این گروه را فراهم آورده است.