مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری به مثابه «غذا و دارو»

در فقه و حقوق اسلام، هدف اصلی ایجاد مسیولیت، جبران زیان‌های وارده و برقراری قسط و عدالت اسلامی است. در این میان مسیولیت مدنی و مسیولیت کیفری از مواردی هستند که برای جبران ضرر از شخص متضرر وضع شده‌اند. در مسیولیت مدنی قاعده کلی آن است که اگر شخصی از روی عمد یا بی‌مبالاتی ضرری به کسی وارد کند، مسیول شناخته شده و باید در صدد جبران خسارت آن برآید و در مسیولیت کیفری در صورتی که شخص عامدانه ضرری به دیگری وارد کند مجرم شناخته شده و باید مجازات گردد. در واقع هدف از این تحقیق پاسخ به این سوال است که آیا می‌توان برای مسیولیت مدنی و کیفری رابطه‌ای مشابه رابطه غذا و دارو در نظر گرفت؟ به این صورت که مسیولیت مدنی را به مثابه غذا یعنی قابل مصرف و سرایت به همه اشخاص بدون در نظر گرفتن شرایط خاص و مسیولیت کیفری را به مثابه دارو یعنی عدم تجویز آن به همه افراد مگر با شرایط خاص، در نظر بگیریم. این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده برای همانندی رابطه مسیولیت مدنی و کیفری به غذا و دارو به اصول و قاعده‌ای چون اصاله الإباحه، اصاله البرایت، اصل تعمیم و قاعده التعیین بالعرف کاتعیین بالنص استناد شده است که ابتدا به تعریف و توضیح مختصری از آن‌ها پرداخته می‌شود و سپس کیفیت استدلال بیان می‌گردد.