سبک شناسی ساختاری و محتوایی شرفنامه بدلیسی اثر شرف خان بدلیسی

کتاب شرفنامه منبع مهمی در تاریخ کردها و سرزمین کردستان است و یکی از با‌ارزشترین مآخذ در بررسی تاریخ محلی ایران و عثمانی بویژه در قرن دهم است که مولف آن، خود شاهد بسیاری از رخدادهای این دوره بوده است. این اثر، علاوه بر نقل وقایع، شامل آگاهیهای فراوان درباره شیوه حکومتی، دستگاه مالیاتی، دیوانی و اطلاعات جغرافیایی منابع کردنشین است. هدف این پژوهش، با توجه به ارزش این اثر و بقصد شناخت و معرفی بیشتر آن، بررسی ساختاری و محتوایی و نشان‌دادن مولفه های سبک‌شناسانه آن است. نگارندگان با توصیف و تحلیل شرفنامه در سه سطح زبانی ساختاری، ادبی هنری و زیباشناسی و محتوایی فکری، سعی کرده اند نکات ارزشمند و برجسته اثر را به مخاطب نشان دهند. روش‌ مطالعه: روش تحقیق دراین مقاله، توصیفی تحلیلی میباشد و اطلاعات ازطریق جستجو در منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. گستره مطالعه، کتاب شرفنامه میباشد که نمونه های فراوانی از ویژگیهای سبکی ‌و محتوایی مبتنی بر شیوه استقرایی از آن ذکر گردیده ‌است.

کتاب شرفنامه همان ویژگیهای نثرهای تاریخی دوره صفویه را دارد و از جانبی میراث دوره تیموریان نیز هست که با تاثیر پذیرفتن از عواملی همچون گسترش زبان ترکی در نتیجه تسلط حاکمان و فرمانروایان ترک زبان و نفوذ علمای شیعه در ترویج زبان عربی و همچنین بستر فرهنگی سرزمین کردزبان، سرشار از واژگان ترکی، مغولی، عربی و احیانا کردی یا کردی‌گونه است.

از‌جمله ویژگیهای نثر این کتاب، استفاده هنرمندانه از صنایع بدیعی در حوزه بدیع لفظی و معنوی است که از این میان سجع و جناس در حوزه بدیع لفظی و تشبیه فشرده، استعاره، تلمیح، کنایه و اغراق در حوزه بدیع معنوی، پربسامدترین آرایه های ادبی هستند. شرفنامه از نظر فکری، دربردارنده ویژگیهایی چون نخبه گرایی، شریعت‌مداری انتقادی و درعینحال رویکردی ستایش‌آمیز به کردها است. از دیگر ویژگیهای نثر این کتاب، اطناب و اسهاب و تکرار مترادفات است. مولف کتاب در دیباچه و همه سرفصلهای کتاب، سخن را تا آنجا که در توانایی اوست، با نثری مسجع به درازا میکشاند و هرگاه مقصودش تنها ذکر واقعه و رویدادی است، کلامش بسادگی میل میکند. قلم میرشرف‌الدین، روان و فهم مطالب، جز در مواردی نادر، آسان است.