تاثیر آموزش خودمراقبتی روانی اجتماعی بر سندرم بازنشستگی در فرهنگیان: یک مطالعه نیمه تجربی

بازنشستگی یکی از بحران های زندگی است که ممکن است مشکلات روانی اجتماعی در افراد ایجاد کند و باعث ناسازگاری و علایمی تحت عنوان سندرم بازنشستگی شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه آموزش خودمراقبتی روانی اجتماعی بر سندرم بازنشستگی در فرهنگیان انجام شد.

 این پژوهش نیمه تجربی دوگروهه بر روی 64 نفر از بازنشستگان آموزش و پرورش در شهر گناباد در سال 1398 انجام شد. پس از بررسی معیار های ورود و خروج، واحدهای پژوهش به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. جلسات آموزشی خودمراقبتی روانی اجتماعی هفته ای یک بار طی شش جلسه به مدت یک ساعت برای گروه آزمایش انجام شد. در ابتدا و انتهای این جلسات، پرسش نامه سندرم بازنشستگی توسط مشارکت کنندگان تکمیل شد. پس از جمع آوری دادها، تجزیه و تحلیل با استفاده از نسخه 20 نرم افزار spss انجام شد و سطح معنی داری کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.

 در این پژوهش چهار طبقه اصلی سندرم بازنشستگی مورد بررسی قرار گرفت. این طبقات شامل احساس سردرگمی و تعارض، احساس تلاش و جهت گیری جدید، احساس پیری و بطالت و احساس درماندگی و شکست بودند. مطابق با نتایج آزمون تی مستقل، در تمامی حیطه های سندرم بازنشستگی در دو گروه قبل از اجرای مداخله تفاوت معنی داری مشاهده نشد (05/P>0). بعد از انجام مداخله مطابق با نتایج آزمون تی مستقل، میانگین حیطه های سندرم بازنشستگی در دو گروه به جز احساس پیری و بطالت با هم تفاوت آماری معنی داری داشتند (05/P<0) و نمره سندرم بازنشستگی در گروه آزمایش پایین تر از گروه کنترل بود. میانگین نمره سندرم بازنشستگی در دو گروه بعد از مداخله و تفاضل میانگین دو گروه قبل و بعد از مداخله با هم تفاوت آماری معنی داری داشتند (05/P<0).

 نتایج مطالعه حاضر نشان داد برگزاری جلسات حضوری و انجام آموزش خودمراقبتی روانی اجتماعی بر کاهش علایم سندرم بازنشستگی در فرهنگیان بازنشسته تاثیر مثبت داشته است. با آموزش خودمراقبتی و فراگرفتن راهکار های مراقبت از خود در سنین پیری می توان با ایجاد آمادگی برای بازنشستگی با علایم سندرم بازنشستگی مقابله کرد یا آن را کاهش داد.