عوامل موثر بر توسعه روستایی با تاکید بر تشکیل خوشه کشاورزی (مطالعه موردی شهرستان گناباد استان خراسان رضوی)

خوشه های کشاورزی از تشکل ‏های نوین کشاورزی هستند که می ‏توانند در توسعه روستایی تاثیر مهمی داشته باشند. مقاله حاضر عوامل موثر بر توسعه روستایی به ویژه نقش خوشه ‏های کشاورزی شهرستان گناباد را بررسی نموده است. برای دستیابی به این هدف از شاخص اسکالوگرام، شاخص موقعیت مکانی و روش حداقل مربعات جزیی استفاده شده است. نتایج شاخص توسعه نشان دهنده آن است که روستاهای دهستان حومه که در اطراف شهر گناباد قرار دارند، توسعه یافته، روستاهای دهستان‏ های پسکلوت و زیبد، نسبتا توسعه یافته و روستاهای دهستان کاخک در طبقه توسعه ‏نیافته قرار گرفتند. همچنین بر اساس نتایج شاخص ضریب مکانی سه محصول پسته، زعفران و جو برای تشکیل خوشه انتخاب شدند. سپس برای تعیین عوامل موثر بر توسعه روستایی در مناطق مورد مطالعه از روش حداقل مربعات جزیی استفاده شد و نتایج این بخش نشان داد که تشکیل این خوشه ‏ها بر فرایند توسعه روستایی منطقه موثر است. بنابراین پیشنهاد می ‏شود با تشکیل خوشه‏ پسته در بخش مرکزی و خوشه زعفران در بخش کاخک به بهبود وضعیت توسعه روستایی به ویژه در روستاهای توسعه ‏نیافته کمک شود.