واکاوی و تحلیل نظریه حدود محمد شحرور

محمد شحرور نواندیش معاصر اهل سوریه در مهم ترین اثر خود الکتاب و القرآن رویه جدیده مسایل و نظریات جدیدی در حوزه علوم اسلامی مطرح نموده است. وی با نقد فقه سنتی نظریه حدود خود را تحت دو اصطلاح جدید «إستقامت» و «حنیفی بودن» توضیح داده و بر مبنای آن آرای بدیعی در زمینه احکام ارایه داده است. شحرور بر این باور است که انسان و موجودات عالم میل به تغییر و انحراف دارند (حنیفی بودن) و نیازمند هستند که خداوند آن ها را به صراط مستقیم هدایت کند(استقامت). آرای فقهی او علاوه بر کتاب یاد شده در کتاب نحو اصول جدیده للفقه الإسلامی فقه المراه آمده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی در پی واکاوی و تحلیل نظریه حدود وی برای دست یابی به پاسخ این سوال است: محمد شحرور نظریه فقهی حدود را چرا و چگونه مطرح کرده است؟ و نظریه فقهی شحرور چگونه قابل تحلیل و نقد است؟نتیجه پژوهش نشان داد که نظریه حدود شحرور متاثر از ذهن ریاضی وی بوده که با مدد گرفتن از مبحث توابع ریاضی و هندسی امکان انحناء از صراط مستقیم را در شش حالت می داند و انواع حدود شریعت اسلام را در همان چارچوب توضیح می دهد. شحرور قایل است که آیات حدود، اساس تشریع و آیات شعایر، اساس تقوای فردی است. وی برای تشریع در دوره معاصر شروط دوازده گانه ای قایل است مانند: فهم زبان عربی، در نظر گرفتن زمینه علمی عصر حاضر، قوانین اقتصادی و اجتماعی معاصر و... . وی معتقد است برای فهم مشکلات فقه اسلامی موروث که با دانش و شرایط قرن حاضر متناسب نیست، باید با شناخت عوامل این بحران چاره جویی کرد.