بررسی ارتباط بین آموزش مدیریت استرس با اخلاق کاری کارکنان

محیط حرفه ای، نوع کار، افراط یا تفریط در کار، خطرهای جسمانی، چگونگی تطبیق فرد با محیط کار و رویارویی خانواده کار، منابع استرس یا تنش های حرفه ای محسوب می شوند. استرس شغلی هنگامی پدیدار می شود که کار و وظایفی بیش از توان افراد به آن ها سپرده شود. این امر بر تندرستی افراد (جسمانی و روانی) تاثیرگذار است و این مسیله بر نوع روابط کارکنان با شغل و سازمان آن ها نیز اثر خواهد گذاشت. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین آموزش مدیریت استرس با اخلاق کاری کارکنان انجام شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین آموزش مدیریت استرس با اخلاق کاری کارکنان بوده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر داده ها آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) است؛ ازنظر اجرای پژوهش، ازنوع تحلیل محتوا (مرحله کیفی) و ازنظر کمی، پیمایشی مقطعی است. جامعه مطالعه در بخش کیفی شامل صاحب نظران و خبرگان (متخصصان روان شناسی و مدیریت آموزشی و متخصصان پزشکی اجتماعی) بود که طبق ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. در بخش کمی، جامعه نمونه شامل کارشناسان و مدیران که دوره آموزش مدیریت استرس را دیده بودند، می شد. حجم نمونه و شیوه نمونه گیری در بخش کیفی براساس اصل اشباع نظری دوازده نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی، طبق فرمول کوکران 220 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها در بخش کیفی از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته آموزش مدیریت استرس و در بخش کمی، از پرسش نامه استاندارد اخلاق کاری آرمیتو و همکاران استفاده شد. در بخش کیفی برای تحلیل داده ها از تحلیل محتوای مصاحبه ها با استفاده از روش کدگذاری (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل عاملی اکتشافی و معادلات ساختاری استفاده شد و برای سنجش رابطه بین شیوه های مقابله با استرس با اخلاق کاری از تحلیل رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان داد برای مقابله با شرایط پراسترس، از سه راهبرد اساسی مقابله رویدادمدار، مقابله اضطراب مدار و مقابله امتناع مدارمی توان با الگوی آموزش مدیریت استرس استفاده کرد و درمجموع مولفه های ارایه شده برای مقابله با شرایط پراسترس اعتبار لازم و مناسبی دارند. هر سه مولفه اصلی (راهبرد مقابله رویدادمدار، مقابله اضطراب مدار و مقابله امتناع مدار) برای تبیین و برازش از وضعیت مناسبی برخورداربودند و در پژوهش حاضر پرسش نامه مقابله با شرایط پراسترس معتبر بود و تایید می شود.

این پژوهش در کمیته اخلاق مطرح شد و با کد IR.IAU.TNB.REC.1400.121 در سامانه ثبت شده است.
یافته ها

با توجه به اینکه پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) است، تجزیه وتحلیل داده ها شامل دو بخش تجزیه و تحلیل داده های کیفی و داده های کمی است. به نحوی که در بخش کیفی با بهره گیری از روش تحلیل محتوا اکتشافی عرفی در چارچوب سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. در بخش کمی هم با استفاده از آزمون های مناسب آماری و برای بررسی سوال های پژوهش بررسی و ارزیابی شد. به نحوی که ابتدا از تکنیک تحلیل عاملی استفاده شد تا ضمن تعیین وضعیت مولفه های اساسی پژوهش، اعتبار آن ها سنجیده شود و در ادامه با بهره گیری از تکنیک تحلیل رگرسیون چندمتغیری ارتباط متغیرهای تحقیق بررسی شد.

نتایج نشان داد راهبردهای مقابله با شرایط پراسترس بر اخلاق کاری افراد تاثیر متفاوتی دارند، به نحوی که راهبرد مقابله رویدادمدار با اخلاق کاری، رابطه مثبت معناداری دارد و اثر راهبرد مقابله رویدادمدار بر اخلاق کاری افزایشی است؛ درمقابل راهبرد مقابله اضطراب مدار و راهبرد مقابله امتناع مدار با اخلاق کاری رابطه منفی وکاهشی دارد. هرچه بر راهبرد مقابله رویدادمدار تاکید شود، اخلاق کاری افراد هم افزایش می یابد و هرچه بر راهبرد اضطراب مدار و راهبرد مقابله امتناع مدارتاکید شود، اخلاق کاری افراد کاهش می یابد.