ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی شهر در سناریوهای مختلف زلزله نمونه موردی: منطقه شش شهر تهران

در بین مخاطرات محیطی، زلزله با خرابی ساختمان ها و زیرساخت های شهری، خسارت های بسیاری را به اموال و دارایی ها در نواحی شهری و اطراف آن وارد می کند. در مواجهه با چنین وضعیتی ایجاد جوامع تاب آور مناسب ترین راهبرد برای مقابله با بحران زلزله است. نخستین گام برنامه ریزی اصولی و آگاهانه در ایجاد جوامع تاب آور، سنجش میزان تاب آوری سازه های شهری در برابر زلزله های احتمالی است. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاب آوری کالبدی منطقه 6 شهر تهران در برابر سناریوهای مختلف زلزله انجام شد. جهت سنجش از 10 معیار اثرگذار در قالب 46 زیرمعیار که در تاب آوری کالبدی منطقه موثر بودند، استفاده شد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. برای تحلیل وزن نسبی معیارها و زیرمعیارها از تحلیل شبکه ی(ANP) و برای طراحی سناریوهای زلزله در شدت های مختلف از روش فازی و مدل Dµ در محیط GIS بهره گرفته شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در زلزله شش ریشتری از مجموع سازه های منطقه، 36/12 درصد که بیشتر در ناحیه یک شهرداری منطقه در (محله ایرانشهر) و در ناحیه 2 شهرداری منطقه (محله نصرت) قرار دارند، از تاب آوری کمی در برابر زلزله برخوردارند. در زلزله هفت ریشتر، 24/55 درصد سازه های منطقه تاب آوری کم و 69/17 درصد سازه ها تاب آوری خیلی کمی در برابر زلزله دارند. در زلزله هشت ریشتری، با افزایش شدت زلزله، 06/23 درصد سازه های منطقه با تاب آوری کم و 31/53 درصد سازه ها با تاب آوری خیلی کم مواجه اند که بیشترین تعداد این سازه ها در سطح منطقه 6 شهر تهران در نواحی شهرداری 1(محلات ایرانشهر و ولیعصر)، 2 (محله نصرت)، 3 (محلات بهجت آباد و قایم)، 4 (محله فاطمی) و 5 (محله آرژانتین) منطقه قرار دارند.