جایگاه و ویژگی های عناصر نحوی موثر بر دامنه خوانش نمودی در زبان فارسی

نمود واژگانی مشخصه ای معنایی است که نشان می دهد رویداد بیان شده به‎وسیله فعل، چگونه در طول زمان به‎پیش می رود و دو ویژگی مستقل؛ انطباق مفعول با رویداد و مشخصه رویداد را دارد. براثر تعامل این ویژگی ها، فضایی نحوی در گروه فعلی تشکیل می شود که آن را دامنه خوانش نمودی می نامند. در پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد مک دونالد (2006 و 2008)، چگونگی اشتقاق نحوی محمول های حصولی و غایت‎مند و تشکیل دامنه خوانش نمودی در آن‎ها بررسی شده است. براساس نتایج پژوهش، در فرایند تشکیل دامنه خوانش نمودی اگر موضوع درونی اسم کمیت دار یا اسم جمع عریان باشد، مشخصه نامعین با گروه نمودی هم نمایه می شود و درنتیجه، دامنه خوانش نمودی گسترده تشکیل می شود؛ اما اگر موضوع درونی اسم شمارش ناپذیر باشد، با گروه فعلی کوچک هم نمایه می گردد و دامنه خوانش نمودی کمینه تشکیل می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که وجود یا فقدان ویژگی [کمیت] در گروه اسمی به تنهایی تعیین کننده دامنه خوانش نمودی نیست، بلکه حضور گروه نمود و جایگاه موضوع درونی پس از حرکت در نمودار درختی نیز در تعیین این دامنه اثرگذار است.