تعامل نظام اخلاقی و روایت شناسی در رمان: روایت شناسی اخلاق گرایانه در رمان خدای چیزهای کوچک اثر ارونداتی روی

در مقاله حاضر، با استفاده از روش کیفی توصیفی به بررسی سنجه های اخلاقی تنیده در شگردهای روایی رمان خدای چیزهای کوچک، اثر نویسنده هندی ارونداتی روی، پرداخته شده است. چارچوب نظری مطالعه از دو بخش روایت شناسی و فلسفه اخلاق تشکیل شده است. بر این اساس، نظریه روایت شناسی بلاغی جیمز فیلان برای بررسی شگردهای روایت و فلسفه اخلاق چارلز تیلور برای ارزیابی مفاهیم اخلاقی رمان برگزیده شده است تا مفاهیم اخلاقی معاصر در ساختار روایت بررسی شود. فیلان داوری های اخلاقی را رابطه پویای میان موقعیت اخلاقی گفتن و گفته می داند؛ به این صورت که اخلاق گفته، یعنی ابعاد اخلاقی کنش میان شخصیت ها، در کنار اخلاق گفتن، یعنی شگردهای روایت، کارکرد بلاغی روایت را شکل می دهد. نویسندگان مقاله به این پرسش پاسخ داده اند که نویسنده روایت ادبی چگونه درک اخلاقی مخاطب را با شیوه های روایت پردازی عمق می بخشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد اصلی ترین سنجه های اخلاقی که روی به آن ها توجه داشته، مفاهیم مربوط به اصالت هویت و ضرورت اعتباربخشی به دیگری است. تجلی غیاب امر اخلاقی در خرده روایت های متعدد در کنار استفاده از ابعاد زبانی روایت، اخلاق گفته را به نمایش می گذارد. از سوی دیگر استفاده از روایت غیرخطی و نیز شگرد کانونی سازی به نویسنده این امکان را داده تا از طریق اخلاق گفتن در بیانی زیبایی شناسانه، گفتمان اخلاقی خود را به مخاطب منتقل کند.