واکاوی زاویه دید در داستان ابراهیم خلیل علیه السلام بر اساس نظریه ژاک فونتنی

زاویه دید شگردی است که نویسنده یا گفته ‏پرداز آن را به کار می‏گیرد تا علاوه بر اینکه گفتمان خود را جذاب و متنوع نماید، هدف خود را برای مخاطب یا خواننده پذیراتر کند. ژاک فونتنی، نشانه معناشناس مشهور فرانسوی، با بهره ‎گیری از نظریه‎ ها و رویکردهای نشانه معناشناسی و تحلیل گفتمان به زاویه دید پرداخته است. وی انواع زاویه دید را برحسب شگردهایی بررسی می‏کند که گفتمان در نشان دادن آن ها به کار می‏برد. این زاویه دیدها عبارت‏ است از: زاویه دید جهان‏ شمول، تسلسلی، گزینشی، جزءنگر یا ویژه، موازی و رقابتی کشمکشی. در مقاله حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، این زاویه دیدها در داستان ابراهیم خلیل (در آیات روایی و داستانی مرتبط با ایشان در قرآن) بررسی شده است. بر این اساس، پرسش تحقیق عبارت است از: «قرآن برای بیان داستان ابراهیم خلیل از کدام زاویه دید و چگونه استفاده کرده است؟ یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد انواع زاویه دید ژاک فونتنی در آیات مرتبط، براساس غایتمندی و اثرگذاری و القای معنای مورد نظر به مخاطب به کار رفته است. همچنین به اقتضای مجادله و استدلال‏آوری ایشان در برابر مردم بت‏پرست و مشرک و پادشاه ستمگر آن ها، طبیعی است که زاویه دید متناسب با این غایتمندی، کشمکشی رقابتی است که به مراتب حضور پررنگ‏تری در روایت دارد.