تاثیر محلول پاشی هورمون سیتوکینین بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم

گندم یکی از مهم ترین گیاهان زراعی دنیا است. به کارگیری راه کارهایی که سبب بهبود عملکرد گندم شود، بسیار ضروری است. به منظور بررسی اثرات محلول پاشی سیتوکینین بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل محلول پاشی بنزیل آمینوپورین در دو سطح (صفر (شاهد) و 50 میکرومولار) و شش رقم گندم (آزادی، کرج 3، روشن، فلات، سرداری و یاواروس) بودند. محلول پاشی هورمون در مرحله ی 50 درصد ظهور خوشه ها (کد 55 مرحله رشدی زادوکس) سه مرتبه به فاصله هر هفت روز یک بار انجام گردید. سرعت فتوسنتز، دوام شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه با کاربرد سیتوکینین افزایش معنی داری داشت. طول دوره پر شدن همه ارقام به جز رقم فلات با کاربرد سیتوکینین افزایش یافت. هم چنین، کاربرد سیتوکینین سرعت پر شدن دانه همه ارقام را کاهش ولی رقم روشن را به میزان 17/3درصد افزایش داد. محلول پاشی سیتوکینین وزن خشک نهایی دانه ارقام آزادی، روشن و یاواروس را به ترتیب به میزان 5/6، 14/8و 6/2 درصد افزایش داد ولی بر سایر ارقام اثر معنی داری نداشت. از بین ارقام مورد بررسی، رقم آزادی با میانگین 1/08 و رقم سرداری با 1/55 میلی گرم در روز به ترتیب کم ترین و بیش ترین سرعت پر شدن دانه را دارا بودند. کاربرد سیتوکینین طول دوره پر شدن دانه همه ارقام به غیر از رقم روشن را افزایش داد. در شرایط بدون کاربرد سیتوکینین، رقم آزادی با 5700 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم روشن با 3100 کیلوگرم در هکتار، کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام گندم به کاربرد سیتوکینین یکسان نبوده و نتیجه به دست آمده در ارقام مختلف گندم متفاوت می باشد.