شکل گیری اسلام شناسی روسی: از مذهب گرایی تا بی طرفی علمی (نیمه دوم سده 19- اوایل سده 20)

این مقاله به تجزیه و تحلیل شکل گیری اسلام شناسی روسی در نیمه دوم سده 19 تا اوایل سده 20 اختصاص دارد. دانشکده زبان های شرقی دانشگاه سن پترزبورگ به سال 1855 افتتاح شد و شعبه ضداسلامی آکادمی دینی کازان در سال 1854 شروع به کار کرد و هر یک مکتبی در اسلام شناسی پایه گذاری کردند. از این دو مکتب معمولا با تعابیر مکتب «آکادمیک» و «مسیونری کازان» یاد می شود. شخصیت های کلیدی مکتب آکادمیک الکساندر قاسمویچ کاظم بیگ (1802-1870)، ویکتور راماناویچ رزن (1894-1908) و واسیلی ولادیمیرویچ بارتولد (1869-1930) ایگناتی یولیانویچ کراچکفسکی (1883-1951) هستند که مطالعاتشان از مذهب گرایی دور بود؛ زیرا آنان بررسی عینی اسلام و فرهنگ مسلمانان را دنبال می کردند. اگرچه مانند سایر نقاط اروپا، بسیاری از آنها برتری مسیحیت بر اسلام را در نظر داشتند. در مقابل، مکتب مسیونری کازان قرار داشت که آثار ضداسلامی منتشر می کرد. میخاییل الکساندرویچ ماشاناف (1852-1924) و ییوفیمی الکساندرویچ مالف (1835- 1918) از نمایندگان این مکتب اند. برخی از نمایندگان این مکتب به تدریج جدال های مستقیم ضداسلامی را کنار گذاشتند.