بررسی تغیرات صفات زراعی در نمونه های کلکسیونی گندم نان در شرایط تنش شوری

شوری خاک و کیفیت پایین آب آبیاری معضلی جهانی در تولید محصول به شمار میروند. توسعه ارقام متحمل یکیاز مهمترین راه حلهای فایق آمدن بر مشکل شوری است، اما این امر مستلزم دسترسی و شناسایی منابع ژنتیکیدارای تنوع ژنتیکی از لحاظ این صفت میباشد. به منظور شناسایی ژرمپلاسم متحمل به تنش شوری و صفات موثر،تعداد 413نمونه ژنتیکی از کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران در سال زراعی 1391-1392در اراضیشور ایستگاه تحقیقات اردکان و همچنین در شرایط نرمال در مزرعه پژوهشی کرج در قالب طرح آزمایشی آگمنتکشت شده و با ارزیابی صفات زراعی مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج بررسی مقادیر آماره های توصیفی درشرایط تنش شوری، صفات تراکم سنبله (20/27درصد) و وزن دانه پنج سنبله (19/99درصد) بیشترین و صفاتروز تا سنبله دهی (7/90درصد) و روز تا رسیدن کامل (4/90درصد) کمترین درصد ضریب تغییرات را داشتند.بیشترین میزان کاهش میانگین صفات مورد بررسی در شرایط تنش شوری نسبت به شرایط نرمال به صفات وزندانه پنج سنبله (31/02درصد) و وزن صددانه (21/82درصد) متعلق بود. در شرایط تنش شوری از لحاظ صفتوزن صد دانه، نمونه های ژنتیکی 5/6 (KC 11791گرم) و 5/4 (KC 11622گرم) و از لحاظ صفت وزن دانه پنجسنبله 9/0 (KC 11946گرم) و 8/78 (KC 11816گرم) دارای بیشترین مقدار عددی بودند. در شرایط تنششوری چهار مولفه اصلی اول در مجموع 77/76درصد از تغییرات داده ها را دربر داشتند. نمونه های ژنتیکی موردبررسی با استفاده از تجزیه خوشهای به روش K meansدر پنج گروه از یکدیگر متمایز شدند. نتایج تحقیق حاضر درمجموع منجر به شناسایی تعداد زیادی از توده های گندم نان متحمل به تنش شوری با طیفی از تنوع در صفاتمورد ارزیابی گردید که میتوان به عنوان مواد اولیه متنوع در برنامه های اصلاحی مورد بهرهبرداری قرار داد