پیش آگاهی بیماری سفیدک داخلی توتون بر اساس اطلاعات سی سال گذشته در شمال ایران

سفیدک داخلی ناشی از Peronospora tabacina، مهم ترین بیماری توتون در دنیا و ایران است که در سال 1341 وارد ایران شد. مناطق شمالی کشور بیشترین سطح زیر کشت توتون را داشته و بیش از 70 تا 80 درصد توتون از این مناطق به دست می آید. در تعداد 18 سال از 30 سال گذشته، بیماری با شدت های مختلف در منطقه تیرتاش ظاهر شده است. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط وقوع بیماری با متغیرهای آب وهوایی انجام شد. برای این منظور، وقوع بیماری طی سی سال منتهی به سال 1393 به صورت شدت بیماری یادداشت برداری (EP3) و به صورت دو متغیر رتبه ای بیانگر رخداد و عدم رخداد بیماری (EP1) و رتبه ی شدت (EP2) تبدیل گردید. دوره ی رشد توتون به عنوان مبنای مدل سازی در نظر گرفته شد و چهار پنجره ی زمانی در این بازه زمانی تعریف شد و متغیرهای پیشگو از میان 21 متغیر آب وهوایی تعیین شدند. همبستگی متغیرها با بیماری نشان داد که بهترین پنجره ی زمانی برای پیش آگاهی بیماری، تمام طول فروردین ماه (W04) بود و متغیرهای میانگین دمای متوسط (ATA)، مجموع بارش (SP) و میانگین سرعت باد (AWS) دارای  بالاترین همبستگی با متغیرهای وابسته بودند. بالاترین کارایی مدل های ساخته شده بر اساس متغیرهای EP1، EP2 و EP3 به ترتیب برابر با 80.7، 64.5 و 33.8 درصد بود. بهترین ترکیب دوتایی از متغیرهای پیشگو، با استفاده از متغیرهای  میانگین دمای متوسط و مجموع بارش به دست آمد.