بازخوانی مدل رفتار اطلاع یابی بایستروم و ژارولین: آیا گستره مدل مذکور قابلیت نقادی دارد؟

رفتارهای اطلاع یابی انعکاسی از نیازهای کاربران است و شناسایی و درک صحیح آنها اهمیت درخوری در مطالعات اطلاع یابی داشته و در ارایه خدمات مفید به کاربران سودمند است. صاحبنظران جهت شناخت هر چه بهتر رفتارهای مختلف جستجوگران در اطلاع یابی، بر اساس رویکردهای شناختی، فرایندگرا، و کاربرگرا مدل هایی را ارایه کرده اند. هدف تمامی این مدل ها توصیف و توضیح شرایطی است که کنش های افراد را برای یافتن نوعی اطلاعات پیش بینی کند. با توجه به فهم متفاوت از رفتار اطلاع یابی، پژوهش حاضر با این هدف که مدل بایستروم و ژارولین بر چه مفهومی از این حوزه تاکید داشته و منظر مذکور تا چه حد جنبه نقد پذیری دارد، انجام شد.  

روش پژوهش:

 در پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای مدل رفتار اطلاع یابی بایستروم و ژارولین مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

یافته ها:

 یافته های حاصل از این بررسی نشان داد پیچیدگی وظیفه، عدم قطعیت، و ابهام مفاهیم با یکدیگر ارتباط داشته و می تواند در بنای مدلها جایگاه آشکاری را بنا نماید. با پیچیدگی وظیفه نیاز به انواع اطلاعات از قبیل افراد مطلع، فزونی می یابد؛ لذا مکان منابع نیز حایز اهمیت می باشد. همچنین، با افزایش پیچیدگی نیاز به منابع و مدت زمان بیشتر جهت انجام جستجو نیز احساس می شود.

نتیجه گیری:

 پیچیدگی وظیفه در فرایند اطلاع یابی متغیری چشمگیر است و نیاز به انواع اطلاعات، تعداد منابع، و مکان منابع را تحت تاثیر قرار می دهد. پیچیدگی وظیفه تعیین می کند که چه نوع اطلاعاتی مورد نیاز است و از چه منابعی استفاده شود. همچنین، باعث افزایش بهره گیری از افراد مطلع (به عنوان منبع اطلاعاتی) می شود. بر این قرار، سیستم های اطلاعاتی که مشاوره اطلاعاتی افراد را تسهیل کرده؛ در این خصوص کارآمدی لازم را احراز کرده و به عنوان منابع اطلاعاتی مکمل در نظر گرفته شوند؛ بر این قرار مناسب است بر این جنبه از منابع اطلاعاتی در سیستم های اطلاعاتی تمرکز بیشتری صورت پذیرد. نظر به اینکه پیچیدگی وظیفه در مدل بایستروم و ژارولین نقش کلیدی ایفا نموده؛ به نظر می رسد امکان اینکه این مفهوم درکنار عوامل موقعیتی، شخصی، و سازمانی قرار گیرد و به عنوان یکی از عوامل مهم در جستجوی اطلاعات مورد توجه واقع شود، نوعی حسن و معیار مناسب برای مدل مزبور محسوب خواهد شد.