طراحی و اعتباریابی الگوی آموزشی مبتنی بر مامایی پاسخ گو

مامایی رشته ای ممزوج از علم و مهارت است که دارای عقبه حرفه ای پیوسته به زمینه فرهنگی- اجتماعی و روابط انسانی می باشد. آموزش رایج گروه های پزشکی با فلسفه عینیت گرایی، به سازگاری بیمارگونه مامایی و استفاده کم تر مردم از خدمات دردسترس و ارزان این حرفه، منجر شده و محروم ماندن اقشار ضعیف تر جامعه از خدمات سلامت به هنگام، چه بسا عوارض غیرقابل جبران در سلامت و یا حیات آن ها دارد. علاوه برآن، هزینه های گزاف برسیستم سلامت وارد می کند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف استخراج مفاهیم و ابعاد پاسخ گویی خدمات مامایی و طراحی و اعتباریابی الگوی آموزشی مبتنی برآن صورت گرفت.

پژوهش ترکیبی متوالی اکتشافی حاضر در سال های 1401-1400 در دانشگاه های علوم پزشکی گیلان، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و دانشگاه علامه طباطبایی انجام شد. در مرحله پیشین کیفی با روش نظریه داده بنیاد، مصاحبه ی اکتشافی با سوالات نیمه ساخت مند به صورت فردی با مطلعان کلیدی انجام گرفت که به صورت نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی از اعضای هیات علمی انتخاب شده بودند. نمونه گیری های نظری تا 11 مصاحبه و اشباع داده ها ادامه یافت و فرآیند تحلیل با کدگذاری سه گانه باز، محوری و گزینشی تکمیل شد. در بخش پسین کمی با روش مقطعی توصیفی، اعتباریابی الگوی استخراجی با کمک پرسشنامه محقق ساخت ه ای صورت گرفت که براساس یافته های مرحله کیفی طراحی شده بود. نمونه گیری از اساتید و به شکل غیرتصادفی و با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انجام شد و درنهایت تجزیه و تحلیل با کمک آمار توصیفی بیان گردید.  

در بخش کیفی مفهوم مامایی پاسخ گو در قالب شش مولفه شامل مبانی پاسخ گویی، پاسخ گویی در چهارچوب اخلاق ی مامایی، حقوقی، قوانین و استانداردهای حرفه ای، اجتماعی و مدل های مامایی استخراج شد و سپس با کمک ابعاد اصلی نظریه داده بنیاد، الگوی مفهومی و فرآیندی آموزشی با عناصر نه گانه اهداف، نقش مدرس، نقش یادگیرنده، تدارک فرصت یادگیری، محتواسازی و دسترسی به منابع، محیط و فضای یادگیری، روش های تدریس، سنجش و ارزشیابی و نتایج یادگیری برای شش مولفه مامایی پاسخ گو طراحی شد. در بخش کمی مولفه های مامایی پاسخ گو و الگوی آموزشی استخراج شده، مورد تایید قرار گرفت.

مامایی پاسخ گو پدیده ای چندوجهی است که برای دستیابی به آن، تحرک رویکردهای سیاست گذاری خدمات سلامت مادران و آموزش مامایی، به سمت جامع نگری بیش تر و اجرای الگوی آموزشی متناسب، ضروری است.