ارزیابی اولویت کشت خرما در منطقه جهرم با استفاده از روش بهترین-بدترین و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

تعیین اولویت اراضی، نوعی تصمیم گیری با معیارهای متعدد است که گاه بایکدیگر همسو نیستند. از این رو، کاربرد روش های تصمیم گیری چندمعیاره در حل این مسایل در سال های اخیر، بسیار پرکاربرد بوده است. هدف از این پژوهش، معرفی روش بهترین-بدترین (BWM) در اولویت بندی تناسب اراضی برای کشت محصولات کشاورزی بود. همچنین، نتایج این روش با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، به عنوان پرکاربردترین روش تصمیم گیری چندمعیاره در مطالعات گذشته، مقایسه شد. برای دستیابی به این هدف، از 12 باغ تحت کشت خرما در منطقه جهرم استان فارس با حفر خاک رخ، نمونه گیری شد. آزمایش های فیزیک وشیمیایی لازم روی نمونه ها انجام و ویژگی های موثر خاک بر مقدار عملکرد، مشخص گردید. ماتریس داده های خاک و عملکرد از مناطق نمونه برداری، تهیه و روش های BWM و AHP برای تعیین وزن معیارها به کار رفت. با جمع حاصلضرب اعداد استانداردشده هر ویژگی خاکی در وزن آن، شاخص تناسب اراضی برای هر باغ بدست آمد. مقادیر شاخص تناسب با عملکرد واقعی مقایسه شد تا کارایی مدل های بکار رفته در تعیین اولویت باغ ها مشخص شود. نتایج نشان داد که شاخص بدست آمده از هر دو روش، تقریبا یکسان است. لیکن معیارهای ارزیابی به کار رفته شامل حداقل تناقض، انحراف کل و انطباق، نشان دهنده سازگاری بیشتر قضاوت ها در روش BWM بود. در نهایت، کاربرد این روش به دلیل برخورداری از برخی ویژگی ها مانند نیاز به تعداد کمتری مقایسه زوجی در مقایسه با دیگر روش های تصمیم گیری چندمعیاره ماتریسی همچون AHP، پایداری و سازگاری بیشتر وزن های تعیین شده در پایان مساله تصمیم گیری، امکان کاربرد توامان با سایر روش ها، استفاده از اعداد صحیح برای انجام مقایسه ها و سادگی کاربرد در حل مسایل تصمیم گیری چندمعیاره مانند تصمیم گیری برای اولویت کاربری اراضی، به عنوان روشی کارا و قابل اعتماد، توصیه می شود.