سنخ‎ شناسی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی در شهرکرد

قشر و طبقه اجتماعی به عنوان جنبه‎ای از هویت فردی و اجتماعی افراد، نقش مهمی در میزان و نوع دینداری آنان دارد به نحوی که شرایط اقتصادی−اجتماعی خاص افراد و گروه ‎ها‎ کم و بیش آنها را به سوی سبک‎های خاص دینداری سوق می‎دهد؛ اما در مطالعات اخیر جامعه‎ شناسی دین تا حد زیادی از توجه به قشر و طبقه اجتماعی غفلت شده است. ازاین رو در مقاله حاضر کوشش شده تا ضمن توجه به مقوله قشر و طبقه اجتماعی، به ‎سنخ شناسی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی گوناگون در شهرکرد پرداخته شود. این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد تفسیری و با الهام از رویکرد سنخ آرمانی ماکس ‎وبر انجام شده است. روش گردآوری داده ‎ها مصاحبه نیمه‎ ساخت‎ یافته با 57 نفر از قشرهای مختلف مردم است که با نمونه‎ گیری هدفمند انتخاب شده‎اند. داده ‎ها براساس تکنیک تحلیل مضمون، ابتدا جمله به جمله کدگذاری و سپس مضامین فرعی و اصلی استخراج و تحلیل شده است. یافته ‎ها، بیانگر نوعی تمایز در نگرش نسبت به مبانی باور دینی، عواطف و احساسات دینی (تجربه دینی) و همچنین رفتارها و کنش‎های دینی قشرها و طبقات اجتماعی سه‎ گانه است؛ به نحوی که می‎توان از سه سنخ آرمانی دینداری با ویژگی‎ها و مختصات معین دینی سخن به میان آورد: «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی پایین» که شامل انواع دینداری «مناسکی»، «عاطفی»، «توسلی»، «تکلیفی»، «فقهی−تقلیدی»، «موروثی»، «تقدیرگرا» و «خرافه‎ گرا» است؛ «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی متوسط» که شامل انواع دینداری «عقلانی»، «نوگرا»، «متعادل»، «رسمی» و «شریعت مدارانه»، است؛ و «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی بالا» که شامل انواع دینداری «اخلاق‎گرا»، «سلیقه ‎ای» و «شخصی» است.