مروری جامع بر ساختار، خواص و کاربرد رنگ دانه فیکوسیانین

هدف از مطالعه مروری حاضر، ارزیابی خصوصیات ذاتی و کاربردهای مختلف رنگ دانه فیکوسیانین در صنایع غذایی و دارویی است. ضمن این که، در هر بخش سابقه کاملی از تحقیقات انجام یافته در زمینه فیکوسیانین ارایه شده است. فیکوسیانین، رنگ دانه آبی، گیرنده نور با خاصیت آنتی اکسیدانی و فلورسنت در سیانوباکتری ها و دو جلبک از جنس رودوفیت ها و کریپتوفیت ها است. رنگ دانه فیکوسیانین از دو زیر واحد نسبتا مشابهα  وβ  تشکیل شده است. زنجیره آلفا شامل یک فیکوسیانوبیلین متصل به سیستیین 89 و زنجیره بتا شامل دو فیکوسیانوبیلین متصل به سیستیین های 84 و 155 است. فیکوسیانین به شکل تجاری از اسپیرولینا پلاتنسیس، در قالب کشت های فتواتوتروف و در محیط های باز در حوضچه های بزرگ یا استخر های نقاط گرمسیری و نیمه گرمسیری در حواشی اقیانوس ها تولید می شود. این رنگ دانه با استفاده از تکنیک های مختلف از جمله روش آنزیمی، اولتراسوند، انجماد-انجمادزدایی، حلال معدنی، هموژنیزاسیون، استرس و شوک اسمزی، فشار هیدرواستاتیک بالا، اولتراسانتریفوژ و اولتراهموژنیزاسیون از جلبک مذکور قابل استخراج است. بسته به شرایط استخراج، هر روش دارای مزایا و معایبی است؛ اما دو روش آنزیمی و اولتراسوند نسبت به سایر روش ها کارایی بیشتری دارند. فیکوسیانین دارای خواص دارویی و درمانی متعددی از جمله ضدسرطان و ضدالتهاب است؛ ضمن این که تاثیر مثبت این رنگ دانه بر سلول های عصبی، کلیه و دستگاه ایمنی تایید شده است. فیکوسیانین با دارا بودن سه خاصیت رنگ دهندگی، آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی پتانسل بالقوه ای جهت استفاده در فرمولاسیون مواد غذایی مختلف از جمله ماست، پنیر، بستنی و غیره دارد که این موارد در تحقیقات مختلف ثابت شده است.