اثر جهانی شدن اقتصادی‎ ‎و سیاسی بر ردپای بوم شناختی در ایران: کاربرد رهیافت ‏هم جمعی نامتقارن غیرخطی‎ ‎

تخریب محیط زیست از جمله انتشار گازهای گلخانه ای در جو، جنگل زدایی و نابودی شیلات نشان می‎ ‎دهد که تقاضای انسان از ‏ظرفیت بیوسفر فراتر رفته است. ردپای بوم شناختی بر خلاف انتشار گازهای گلخانه ای، یک شاخص جامع از فشارهای انسانی در محیط ‏زیست است که دارایی‎ ‎های اکولوژیکی مورد نیاز یک جمعیت را به منظور تولید منابع طبیعی مصرفی و جذب پسماندها به ویژه انتشار ‏کربن اندازه گیری می کند. در این مطالعه با استفاه از رهیافت خودتوضیح با وقفه های گسترده غیر خطی (‏NARDL‏) رابطه همجمعی ‏نامتقارن بین ردپای بوم شناختی و جهانی شدن اقتصادی و سیاسی در ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از داده های ‏سری زمانی 1995 تا 2019 برای ایران استفاده شد. نتایج حاصل از تخمین رابطه بلندمدت نشان داد که تکانه های منفی ناشی از ‏جهانی شدن اقتصادی‎ ‎و سیاسی اثر معنادار بر ردپای بوم شناختی دارد و به ترتیب موجب افزایش 17/0 درصدی و کاهش 4 درصدی در ‏مقدار این شاخص می شود. در حالیکه شوک های مثبت جهانی شدن اقتصادی و سیاسی اثر معناداری بر کیفیت محیط زیست ندارد. با ‏این حال، در کوتاه مدت 10 درصد افزایش در شوک های مثبت جهانی شدن اقتصادی منجر به افزایش 6/1 درصدی در ردپای بوم ‏شناختی ایران می شود. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش مبنی بر اثر منفی جهانی شدن سیاسی بر شاخص ردپای بوم شناختی، ‏فرضیه مدیریت جهانی محیط زیست را تایید می کند و نشان می دهد جهانی شدن سیاسی، تقاضای زیست محیطی بشر را کاهش می دهد.‏